PAN Card सुधारणा ऑनलाईन

PAN Card सुधारणा ऑनलाईन । नाव, पत्ता, जन्मतारीख कशी बदलायची?

पॅन कार्ड (PAN Card) सुधारणा ऑनलाईन: घरबसल्या नाव, पत्ता, जन्मतारीख आणि फोटो/सही कशी बदलायची? 

तुमच्या पॅन कार्डावर काही चूक झाली आहे? NSDL (Protean) आणि UTIITSL द्वारे घरबसल्या, पेपरलेस पद्धतीने पॅन कार्ड सुधारणा कशी करावी याची संपूर्ण मराठीत स्टेप-बाय-स्टेप माहिती, आवश्यक कागदपत्रे आणि शुल्क. 10,000/- चा दंड टाळा!

पॅन कार्ड (Permanent Account Number) हे आजच्या डिजिटल युगात केवळ एक ओळखपत्र नाही, तर ते तुमच्या सर्व आर्थिक व्यवहारांचा आधारस्तंभ आहे. बँक खाते उघडण्यापासून ते आयकर भरण्यापर्यंत, प्रत्येक महत्त्वाच्या ठिकाणी पॅन कार्डची गरज असते. मात्र, कधी कधी अर्ज भरताना किंवा जुने कार्ड बनवताना त्यावर नाव, जन्मतारीख किंवा पत्ता यामध्ये लहानशी चूक राहून जाते. ही छोटीशी चूक भविष्यात तुमच्या मोठ्या आर्थिक कामांमध्ये मोठी अडचण निर्माण करू शकते.

उदाहरणार्थ, जर तुमच्या पॅन कार्डवरील नावाचे स्पेलिंग तुमच्या आधार कार्ड किंवा बँक खात्याशी जुळत नसेल, तर तुमचे KYC (Know Your Customer) नाकारले जाऊ शकते किंवा पॅन-आधार लिंक करताना समस्या येऊ शकते.

पण काळजी करू नका! पॅन कार्ड दुरुस्त करण्याची प्रक्रिया आता पूर्वीसारखी किचकट राहिलेली नाही. केंद्र सरकारच्या अधिकृत एजन्सीज, म्हणजेच NSDL (आता Protean eGov Technologies Limited) आणि UTIITSL यांच्या माध्यमातून तुम्ही घरबसल्या, अगदी सोप्या पद्धतीने, मोबाईल किंवा कंप्युटर वापरून तुमच्या पॅन कार्डावरील कोणताही तपशील बदलू शकता.

या विस्तृत आणि सोप्या मराठी मार्गदर्शिकेत, पॅन कार्ड सुधारणा ऑनलाईन करण्याची संपूर्ण स्टेप-बाय-स्टेप प्रक्रिया, आवश्यक कागदपत्रे, किती शुल्क लागते आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, कोणती चूक केल्यास तुमचा अर्ज त्वरित नाकारला जाऊ शकतो, याबद्दल आम्ही सखोल माहिती देणार आहोत.

१. पॅन कार्ड सुधारणा: तुमचा मार्गदर्शक मित्र आणि मूलभूत नियम

पॅन कार्ड दुरुस्ती किंवा ‘Change Request’ चा अर्ज करण्यापूर्वी काही मूलभूत गोष्टींची माहिती असणे आवश्यक आहे, ज्यामुळे तुमचा अर्ज पहिल्याच प्रयत्नात यशस्वी होईल.

१.१. पॅन कार्ड दुरुस्तीची निकड आणि महत्त्वाचे कायदेशीर नियम

तुमचे पॅन कार्ड अचूक असणे अत्यावश्यक आहे, याचे मुख्य कारण म्हणजे आर्थिक अनुपालन (Financial Compliance).1 आयकर विभाग आणि बँका हे पडताळणी करतात की, तुमचा पॅन क्रमांक तुमच्या इतर ओळखपत्रांवरील (उदा. आधार कार्ड) माहितीशी जुळतो की नाही. नावातील एक अक्षर जरी चुकीचे असले, तरी आधार आणि पॅन लिंक करणे कठीण होते आणि मोठे आर्थिक व्यवहार थांबतात.

सर्वात महत्त्वाची बाब म्हणजे, तुम्ही जेव्हा ‘पॅन सुधारणा’ अर्ज करता, तेव्हा तुमचा १०-अंकी पॅन क्रमांक कधीही बदलत नाही; फक्त त्या क्रमांकाशी जोडलेले तपशील (नाव, पत्ता, इ.) बदलले जातात आणि तुम्हाला नवीन तपशिलांसह नवीन पॅन कार्ड मिळते.

१.२. अर्ज कोठे करावा? NSDL (Protean) विरुद्ध UTIITSL

पॅन सुधारणा अर्ज करण्यासाठी आयकर विभागाने दोन संस्थांना अधिकृत केले आहे:

1. Protean eGov Technologies Limited (पूर्वीची NSDL)
2. UTIITSL (UTI Infrastructure Technology And Services Limited)

माहिती अशी आहे की, या दोन्ही एजन्सींच्या ऑनलाईन प्रक्रिया, पॅन कार्ड दुरुस्तीसाठी लागणारे शुल्क आणि कार्ड डिस्पॅच होण्यासाठी लागणारा अंदाजित कालावधी (साधारणतः १५ दिवस) सारखाच असतो. त्यामुळे अर्जदाराला ज्या पोर्टलवर अर्ज करणे सोपे वाटेल, त्याची निवड ते करू शकतात.

महत्त्वाची गोष्ट: NSDL (Protean) चे ‘फिजिकल’ अर्ज स्वीकारण्याचे केंद्रे (Franchisees) UTIITSL च्या तुलनेत भारतात अधिक असू शकतात. जर तुम्ही ‘पेपरलेस’ e-KYC मोडऐवजी ‘फिजिकल डॉक्युमेंट सबमिशन’ मोड निवडणार असाल, तर NSDL चा पर्याय तुमच्यासाठी अधिक सोयीचा ठरू शकतो.

१.३. अर्ज भरण्याची मूलभूत अट: भाषेचे बंधन

मराठीत माहिती शोधणाऱ्या वाचकांसाठी हा सर्वात महत्त्वाचा नियम आहे: पॅन कार्ड दुरुस्तीचा फॉर्म (Form for Changes or Correction) हा नियमानुसार केवळ इंग्रजीमध्ये (English) आणि तेही BLOCK LETTERS (कॅपिटल अक्षरे) मध्येच भरणे बंधनकारक आहे. तुम्ही अर्ज मराठीतून भरल्यास, तो नाकारला जाईल. त्यामुळे, ऑनलाईन अर्ज भरताना, माहिती इंग्रजीतच भरावी लागते.

२. आवश्यक कागदपत्रे आणि महत्त्वाचे पुरावे

तुमचा अर्ज कोणत्याही अडचणीशिवाय स्वीकारला जावा यासाठी, तुम्ही ज्या तपशिलात बदल (Correction) करू इच्छिता, त्याचा अचूक आणि वैध पुरावा जोडणे अनिवार्य आहे.

कोणत्याही पॅन सुधारणा अर्जासाठी तीन मुख्य प्रकारचे पुरावे अनिवार्य असतात:

1. ओळख पुरावा (Proof of Identity – POI)
2. पत्त्याचा पुरावा (Proof of Address – POA)
3. जन्मतारखेचा पुरावा (Proof of Date of Birth – POB)

यासोबतच, तुमचा सध्याचा पॅन कार्ड नंबर किंवा पॅन वाटप पत्राची (PAN Allotment Letter) प्रत जोडणे आवश्यक आहे.

२.१. सामान्यतः स्वीकारली जाणारी कागदपत्रे

पुरावा प्रकार	स्वीकारली जाणारी प्रमुख कागदपत्रे
ओळख पुरावा (POI)	आधार कार्ड, पासपोर्ट, मतदार ओळखपत्र (Voter ID), ड्रायव्हिंग लायसन्स.
पत्त्याचा पुरावा (POA)	आधार कार्ड, मालमत्ता कर पावती, वीज बिल, पाणी बिल, गॅस कनेक्शन कार्ड/बिल (बिल ३ महिन्यांपेक्षा जुने नसावे), बँक पासबुक/स्टेटमेंट.
जन्मतारखेचा पुरावा (POB)	आधार कार्ड (ज्यावर पूर्ण जन्मतारीख नमूद आहे), जन्म प्रमाणपत्र, मॅट्रिकचा (१०वी) दाखला, पासपोर्ट.

२.२. विशिष्ट बदलांसाठी विशेष पुरावे

काही विशिष्ट बदल (उदा. नाव बदलणे) करण्यासाठी सामान्य कागदपत्रांव्यतिरिक्त अतिरिक्त पुरावे सादर करणे आवश्यक असते.

विवाहित महिलांसाठी (लग्नानंतर नाव बदल):

जर महिलेचे नाव लग्नामुळे बदलले असेल, तर तिला खालीलपैकी कोणतेही एक कागदपत्र जोडावे लागेल:

• विवाह प्रमाणपत्र (Marriage Certificate).
• पतीचे नाव दर्शवणारा पासपोर्ट (Passport).
• नावात बदल झाल्याची अधिकृत राजपत्र अधिसूचना (Gazette Notification).

इतर नावात बदल (Divorce, Legal Change):

• नावात बदल झाल्याची राजपत्र अधिसूचना (Gazette Notification).
• सरकारी अधिकाऱ्यांनी दिलेले प्रमाणपत्र.

कंपनी/संस्थांसाठी नाव बदल:

• कंपनीच्या नावात बदल झाल्यास, ROC (Registrar of Companies) चे प्रमाणपत्र आवश्यक असते.
• भागीदारी संस्थेसाठी (Firm), सुधारित भागीदारी कराराची (Revised Partnership Deed) प्रत.

३. NSDL (Protean) द्वारे ऑनलाईन अर्ज प्रक्रिया (स्टेप-बाय-स्टेप)

पॅन कार्ड दुरुस्तीसाठी NSDL (Protean) पोर्टलवर ऑनलाईन अर्ज करणे सर्वात सोपे आणि शिफारसीय मानले जाते, विशेषतः जर तुम्ही e-KYC मोड निवडला तर.

३.१. स्टेप १: टोकन जनरेशन आणि फॉर्म निवड

1. अधिकृत पोर्टलवर जा: Protean e-Gov Technologies Limited च्या अधिकृत PAN सेवा पोर्टलवर भेट द्या.
2. फॉर्म निवडा: ‘Application Type’ (अर्जाचा प्रकार) मध्ये ‘Changes or Correction in Existing PAN Data’ हा पर्याय निवडा.
3. माहिती भरा: तुमची श्रेणी (Category), Title (Shri/Smt), जुना PAN नंबर, सध्याचे नाव, जन्मतारीख, ईमेल आयडी आणि मोबाईल क्रमांक अचूक भरा.
4. टोकन जनरेट करा: कॅप्चा कोड टाकून सबमिट केल्यानंतर, तुम्हाला एक टोकन नंबर जनरेट होईल. हा टोकन नंबर तुमच्या ईमेल आयडीवरही पाठवला जातो, ज्यामुळे अर्ज भरताना मध्येच काही अडचण आल्यास तुम्ही पुन्हा ‘Resume Application’ वापरून तो अर्ज पुढे सुरू करू शकता.

३.२. स्टेप २: डॉक्युमेंट सबमिशन मोड निवडणे (पेपरलेस पर्याय)

टोकन मिळाल्यावर ‘Continue with PAN Application’ वर क्लिक करा. येथे तुम्हाला तीन पर्याय दिसतील:

1. Submit digitally through e-KYC & e-Sign (Paperless): हा सर्वात जलद आणि सोपा पर्याय आहे. यात तुम्हाला कोणतेही कागदपत्र पोस्टाने पाठवावे लागत नाहीत. आधार कार्ड असणाऱ्या व्यक्तींसाठी हा शिफारसीय पर्याय आहे.
2. Submit scanned images through e-Sign: यात तुम्हाला कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करावी लागतात, पण ती पोस्टाने पाठवावी लागत नाहीत.
3. Forward application documents physically: यात तुम्हाला ऑनलाईन अर्ज भरावा लागतो, पण पोचपावती (Acknowledgement) आणि सर्व कागदपत्रे प्रिंट करून NSDL च्या पुणे कार्यालयाच्या पत्त्यावर पोस्टाने पाठवावी लागतात.

प्रो टिप: जर तुमचा आधार कार्डवरील पत्ता आणि नाव बरोबर असेल, तर पहिला पर्याय (e-KYC & e-Sign) निवडा. यामुळे तुमची प्रक्रिया जलद होईल आणि कागदपत्रे हरवण्याचा धोका टळेल. या प्रक्रियेत आधारमधील माहितीच वापरली जाते.

३.३. स्टेप ३: सुधारणेसाठी बॉक्स टिक करणे

हा सर्वात महत्त्वाचा टप्पा आहे. जर तुम्हाला फक्त PAN कार्डची रिप्रिंट हवी असेल (म्हणजे तपशील बरोबर आहेत, पण कार्ड हरवले आहे), तर तुम्ही डावीकडील बॉक्स टिक करू नका.

पण जर तुम्हाला सुधारणा करायची असेल (उदा. नाव किंवा पत्ता बदलणे), तर ज्या तपशिलात बदल हवा आहे, त्या माहितीच्या डाव्या बाजूला दिलेला चौकटीचा बॉक्स (Tick Mark) करणे अनिवार्य आहे.

फॉर्म भरताना लक्षात ठेवण्यासारखे महत्त्वाचे बारकावे

• नाव दुरुस्ती: नाव भरताना नेहमी ‘Last Name / Surname’ (आडनाव) आधी भरावे, त्यानंतर ‘First Name’ आणि ‘Middle Name’ भरावे लागते. उदा. सुरेश राम साळुंखे असल्यास, Surname: साळुंखे, First Name: सुरेश, Middle Name: राम.
• विवाहित महिलांसाठी वडिलांचे नाव: पॅन कार्डच्या नियमांनुसार, व्यक्तीच्या पॅन अर्जात वडिलांचे नाव (Father’s Name) देणे अनिवार्य आहे. विवाहित महिला अर्ज करत असतानाही, त्यांनी त्यांच्या पतीचे नाव न देता वडिलांचे नाव देणे आवश्यक आहे. पॅन कार्डवर छापण्यासाठी मात्र तुम्ही वडील किंवा आईपैकी कोणाचेही नाव निवडू शकता.
• पत्त्याचा बदल: पत्ता बदलताना पत्त्याच्या बाजूकडील बॉक्स टिक करा. तुम्ही जो पत्ता ‘Address for Communication’ म्हणून निवडाल, तोच पत्ता आयकर विभागाच्या डेटाबेसमध्ये अपडेट केला जाईल.

३.४. स्टेप ४: फोटो, स्वाक्षरी, संपर्क आणि इतर PAN ची माहिती

e-KYC मोडमध्ये, आधार कार्डवरील माहिती वापरली जाते. परंतु जर तुम्ही ‘Scanned Based’ किंवा ‘Physical’ मोड निवडला असेल, तर तुम्हाला फोटो आणि स्वाक्षरी अपलोड करावी लागते.

• फोटो आणि स्वाक्षरी बदलण्याची प्रक्रिया:

• जर तुम्हाला फोटो किंवा स्वाक्षरी बदलायची असेल, तर ‘Photo Mismatch’ किंवा ‘Signature Mismatch’ हे बॉक्स टिक करा.
• तुम्हाला नवीन पासपोर्ट आकाराचे फोटो (3.5 cm x 2.5 cm) आणि स्कॅन केलेली स्वाक्षरी (2 cm x 4.5 cm) अपलोड करावी लागेल.
• टिप: e-KYC वापरताना अनेकदा आधारवरील फोटो पॅनवर येतो. जर तुम्हाला आधारवरील फोटो नको असेल, तर तुम्हाला Scanned Based E-Sign किंवा Physical Submission चा पर्याय निवडावा लागेल.
• ईमेल आणि संपर्क माहिती: तुमचा ई-पॅन (e-PAN) कार्ड ईमेल आयडीवरच पाठवला जातो आणि अर्जाच्या स्टेटसचे अपडेट्स मोबाईल नंबरवर SMS द्वारे येतात, त्यामुळे तुमचा ईमेल आणि मोबाईल क्रमांक अचूक आणि कार्यरत असणे बंधनकारक आहे.
• इतर PAN रद्द करणे: तुमच्याकडे नकळतपणे किंवा चुकून आलेले दुसरे PAN कार्ड असल्यास, त्याचा तपशील Item No. 12 मध्ये नमूद करा. हे दुसरे कार्ड रद्द करण्यासाठी देणे बंधनकारक आहे, अन्यथा १०,०००/- चा दंड लागू होऊ शकतो.

३.५. स्टेप ५: पेमेंट आणि पोचपावती

सर्व तपशील भरल्यावर, तुमचा अर्ज सबमिट करा आणि पेमेंट गेटवेवर जा.

• शुल्क भरणा: ऑनलाईन अर्ज भरताना तुम्ही क्रेडिट कार्ड, डेबिट कार्ड किंवा नेट बँकिंगद्वारे पेमेंट करू शकता.
• पोचपावती (Acknowledgement): यशस्वी पेमेंट झाल्यावर, तुम्हाला १५-अंकी पोचपावती क्रमांक मिळेल. या पोचपावतीची प्रिंट आउट घ्या आणि PDF तुमच्या ईमेलमध्ये सेव्ह करा.

४. UTIITSL पोर्टलवर संक्षिप्त प्रक्रिया

UTIITSL पोर्टलवर अर्ज करण्याची मूलभूत प्रक्रिया NSDL (Protean) प्रमाणेच आहे.

1. UTIITSL च्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
2. ‘Change/Correction in PAN card details’ हा पर्याय निवडा.
3. फॉर्ममध्ये तुमचा PAN नंबर, वैयक्तिक तपशील भरा आणि ज्या तपशिलात बदल हवा आहे, ते स्पष्टपणे दर्शवा.
4. आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा (जर तुम्ही पेपरलेस मोड निवडला असेल) आणि शुल्क भरा.
5. UTIITSL मध्ये अर्ज केल्यास, स्टेटस ट्रॅक करण्यासाठी Application Coupon Number वापरा.

 

PAN Card सुधारताना अनेकदा आधार कार्ड किंवा रेशन कार्डची माहिती आवश्यक असते.
म्हणून आधार आणि रेशन कार्ड अपडेट करण्याची प्रक्रिया माहिती असणे महत्त्वाचे आहे.

👉 आधार कार्ड अपडेट: प्रक्रिया, शुल्क आणि महत्त्वाचे नियम

👉 महाराष्ट्र रेशन कार्ड अपडेट: ऑनलाइन प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रे

 

५. शुल्क आणि पेमेंट पद्धती: अचूक खर्च किती?

पॅन कार्ड सुधारणेसाठी लागणारे शुल्क निश्चित आहे, पण तुम्ही कोणत्या पत्त्यावर (भारतात की भारताबाहेर) कार्ड मागवत आहात, यावर ते अवलंबून असते.

५.१. सामान्य शुल्क संरचना

पॅन कार्ड दुरुस्ती किंवा रिप्रिंटसाठी लागणारे शुल्क खालीलप्रमाणे आहे :

डिस्पॅच पत्ता	पॅन कार्ड प्रकार	शुल्क (GST सह अंदाजे)	मुख्य उद्देश
भारतात	फिजिकल कार्ड (प्लॅस्टिक कार्ड) + e-PAN	107/-	कार्ड भारतीय पत्त्यावर स्पीड पोस्टने येईल.
भारतात	फक्त e-PAN (सॉफ्ट कॉपी)	50/-	कार्ड फक्त ईमेलवर PDF स्वरूपात मिळेल.
भारताबाहेर	फिजिकल कार्ड + e-PAN	959/- ते 1,020/-	आंतरराष्ट्रीय कुरिअर खर्चाचा समावेश आहे.

महत्त्वाची गोष्ट: परदेशी पत्त्यावर कार्ड मागवताना ९००/- पेक्षा अधिक अतिरिक्त डिस्पॅच शुल्क लागते. जर अर्जदाराला केवळ पॅन क्रमांकाचा वापर करायचा असेल आणि तो परदेशात राहत असेल, तर त्यांनी ‘Physical PAN Card Not Required’ हा पर्याय निवडून केवळ ५०/- शुल्क भरावे आणि e-PAN वापरावा. e-PAN हे भौतिक कार्डाइतकेच वैध असते.

५.२. पेमेंट मोड

ऑनलाईन अर्ज करताना शुल्क भरण्यासाठी क्रेडिट कार्ड, डेबिट कार्ड किंवा नेट बँकिंग हे सोपे पर्याय उपलब्ध आहेत.

• परदेशी पत्त्यांसाठी नियम: जर तुमचा पत्ता भारताबाहेरील (Foreign Address) असेल, तर पेमेंट केवळ क्रेडिट कार्ड/डेबिट कार्ड/नेट बँकिंगने किंवा मुंबईत देय असलेल्या डिमांड ड्राफ्टने (DD)च करता येते.

६. कागदपत्रे पोस्टाने पाठवण्यासंबंधी महत्त्वाच्या सूचना (फिजिकल सबमिशन)

जर तुम्ही e-KYC (आधार OTP) किंवा Scanned Based E-Sign हे पेपरलेस पर्याय निवडले नसतील आणि ‘Forward application documents physically’ हा पर्याय निवडला असेल, तर तुम्हाला कागदपत्रे पोस्टाने पाठवावी लागतील.

६.१. पोचपावतीची अंतिम तयारी आणि अटटेस्टेशन

ऑनलाईन अर्ज सबमिट केल्यानंतर जी पोचपावती मिळेल, ती प्रिंट करा आणि पुढील गोष्टी पूर्ण करा :

1. फोटो: ‘Individual’ अर्जदारांनी दोन पासपोर्ट आकाराचे रंगीत फोटो (3.5 cm x 2.5 cm) पावतीवर दिलेल्या जागेत लावावेत.
2. स्वाक्षरी: डाव्या बाजूला लावलेल्या फोटोवर अर्धी स्वाक्षरी (Across the photo) आणि अर्धी पावतीवर, अशा पद्धतीने स्वाक्षरी करावी. स्वाक्षरी दिलेल्या बॉक्समध्येच असावी.
3. अंगठ्याचा ठसा (Thumb Impression) वापरल्यास: जर अर्जदाराला स्वाक्षरीऐवजी डाव्या हाताच्या अंगठ्याचा ठसा वापरायचा असेल, तर तो ठसा अनिवार्यपणे राजपत्रित अधिकारी (Gazetted Officer), नोटरी पब्लिक (Notary Public) किंवा मॅजिस्ट्रेट यांच्याकडून शिक्का आणि सहीसह सत्यापित (Attested) करून घेणे आवश्यक आहे. सत्यापित न केल्यास अर्ज नाकारला जातो.

६.२. कुठे आणि कधी पाठवायचे?

तुमची पोचपावती आणि सर्व सपोर्टिंग कागदपत्रे (POI, POA, POB आणि बदलाचा पुरावा) एकत्र करून खालील पत्त्यावर पोस्टाने पाठवावी लागतात:

• वेळमर्यादा: ऑनलाईन अर्ज केल्याच्या तारखेपासून १५ दिवसांच्या आत कागदपत्रे पोहोचणे आवश्यक आहे.
• Protean (NSDL) चा पुणे कार्यालय पत्ता: Income Tax PAN Services Unit, Protean eGov Technologies Limited, 4th Floor, Sapphire Chambers, Baner Road, Baner, Pune – 411045.
• लिफाफ्यावर नमूद करा: लिफाफ्यावर स्पष्टपणे ‘APPLICATION FOR PAN — N-15 digit Acknowledgement Number’ असे लिहावे लागते.

६.३. अर्जाचा स्टेटस ट्रॅक करणे

कागदपत्रे सबमिट केल्यानंतर, तुम्ही तुमच्या पोचपावती क्रमांकाचा वापर करून NSDL (Protean) किंवा UTIITSL च्या अधिकृत पोर्टलवरील ‘Track PAN Card’ पर्यायामध्ये अर्जाची स्थिती (Status) तपासू शकता. पॅन कार्ड साधारणतः १५ कामकाजाच्या दिवसांत (working days) डिस्पॅच केले जाते.

७. गंभीर दंड आणि कायदेशीर अनुपालन

पॅन कार्ड सुधारणा प्रक्रियेच्या वेळी, सरकारने ठरवून दिलेल्या एका गंभीर नियमाचे उल्लंघन झाल्यास मोठा दंड लागू होतो.

₹१०,००० चा दंड: एकापेक्षा जास्त PAN कार्ड बाळगणे

आयकर कायद्याच्या कलम 272B नुसार, एका व्यक्तीकडे एकापेक्षा जास्त PAN कार्ड असणे हा दंडनीय गुन्हा आहे आणि त्यासाठी ₹१०,००० चा दंड लागू होऊ शकतो.

अनेकदा लोक पत्ता किंवा नाव बदलल्यामुळे जुने PAN कार्ड खराब झाल्यावर किंवा सापडत नसल्यास, ‘सुधारणे’ऐवजी ‘नवीन PAN कार्डासाठी अर्ज’ करतात. यामुळे डुप्लिकेट PAN तयार होते.

जर तुमच्याकडे चुकून दोन PAN कार्ड आले असतील, तर दुरुस्ती अर्ज भरताना (Item No. 12) त्याची नोंद करून, तुम्हाला नको असलेले PAN कार्ड रद्द (Cancellation) करण्यासाठी सबमिट करणे अत्यंत आवश्यक आहे. दुरुस्ती प्रक्रियेत हा कायदेशीर अनुपालनाचा महत्त्वाचा भाग आहे.

८. निष्कर्ष आणि पुढील वाटचाल

पॅन कार्ड सुधारणा करण्याची प्रक्रिया आता पूर्णपणे पारदर्शक आणि सोपी झाली आहे, विशेषतः जेव्हा तुम्ही ‘पेपरलेस’ e-KYC मोड निवडता. ही प्रक्रिया जलद, त्रासमुक्त आहे आणि कागदपत्रे पोस्टाने पाठवण्याचा धोका टाळते.

कोणताही अर्ज भरताना, सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे घाई न करणे आणि प्रत्येक तपशील इंग्रजीमध्ये, ब्लॉक लेटर्समध्येच अचूक भरला गेला आहे याची खात्री करणे. तसेच, तुम्ही ज्या तपशिलात बदल करत आहात, त्यासाठी तुम्ही वैध आणि योग्य पुरावा जोडलेला आहे की नाही, हे तपासा. विशेषतः विवाहित महिलांनी वडिलांचे नाव देण्याचा नियम आणि डुप्लिकेट PAN कार्ड रद्द करण्याची कायदेशीर आवश्यकता लक्षात घेणे आवश्यक आहे.

तुमचा पॅन कार्ड अचूक असेल, तर भविष्यातील सर्व आर्थिक व्यवहार आणि अनुपालन (Compliance) प्रक्रिया सहजपणे पूर्ण होतात.

९. वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ Section)

पॅन कार्ड सुधारणा प्रक्रियेबद्दल वाचकांना पडणाऱ्या प्रमुख १० प्रश्नांची उत्तरे खालीलप्रमाणे आहेत:

प्रश्न १: पॅन कार्ड सुधारणा करण्यासाठी कोणता फॉर्म भरावा लागतो?

उत्तर: पॅन कार्ड सुधारणा किंवा बदलांसाठी ‘Request for New PAN Card or/and Changes or Correction in PAN Data’ हा फॉर्म भरावा लागतो. हा फॉर्म NSDL (Protean) आणि UTIITSL या दोन्ही पोर्टल्सवर ऑनलाईन उपलब्ध आहे.

प्रश्न २: पॅन कार्ड सुधारणा ऑनलाईन करण्यासाठी किती फी लागते?

उत्तर: भारतात पत्त्यावर फिजिकल पॅन कार्ड मागवण्यासाठी साधारणपणे १०७/- ते ११०/- (GST सह) शुल्क लागते. जर तुम्हाला फक्त e-PAN (सॉफ्ट कॉपी) हवी असेल, तर शुल्क सुमारे ५०/- (GST सह) असते. परदेशी पत्त्यासाठी शुल्क ९५९/- ते १,०२०/- पर्यंत असू शकते, कारण त्यात आंतरराष्ट्रीय कुरिअर खर्च समाविष्ट असतो.

प्रश्न ३: पॅन कार्ड दुरुस्त होण्यासाठी किती कालावधी लागतो?

उत्तर: ऑनलाईन अर्ज आणि कागदपत्रे (e-KYC द्वारे किंवा फिजिकल) प्राप्त झाल्यानंतर, पॅन कार्ड सुधारणा प्रक्रियेला साधारणपणे १५ कामकाजाचे दिवस (working days) लागतात. त्यानंतर तुमचे नवीन पॅन कार्ड डिस्पॅच केले जाते.

प्रश्न ४: पॅन कार्डवर नाव बदलण्यासाठी कोणती कागदपत्रे लागतात?

उत्तर: नावातील बदलासाठी तुमच्या ओळख, पत्ता आणि जन्मतारखेच्या पुराव्यासोबतच, बदलाचा पुरावा म्हणून विवाह प्रमाणपत्र, राजपत्र अधिसूचना (Gazette Notification) किंवा कोर्टाचा आदेश यापैकी कोणतेही एक वैध कागदपत्र आवश्यक आहे.

प्रश्न ५: मी आधार OTP (e-KYC) वापरून पॅन कार्ड सुधारणा केल्यास, कागदपत्रे पोस्ट करावी लागतात का?

उत्तर: नाही. तुम्ही ‘Submit digitally through e-KYC & e-Sign’ हा पर्याय निवडल्यास, तुमची माहिती आधार डेटाबेसवरून घेतली जाते आणि तुम्हाला कोणतीही कागदपत्रे NSDL/UTIITSL कार्यालयात पोस्टाने पाठवावी लागत नाहीत.

प्रश्न ६: विवाहित महिलेने पॅन कार्ड सुधारणा अर्जात पतीचे नाव द्यावे की वडिलांचे?

उत्तर: पॅन कार्ड अर्जात वडिलांचे नाव देणे अनिवार्य आहे, जरी अर्जदार विवाहित महिला असली तरी.4 तथापि, पॅन कार्डवर छापण्यासाठी (Name to be printed on card) तुम्ही वडील किंवा आईपैकी कोणाचेही नाव निवडू शकता.

प्रश्न ७: पॅन कार्ड सुधारणा अर्जात कोणते तपशील इंग्रजीत आणि ब्लॉक लेटर्समध्ये भरणे आवश्यक आहे?

उत्तर: पॅन कार्ड सुधारणा अर्ज (फॉर्म) हा संपूर्णपणे केवळ इंग्रजीमध्ये (English) आणि ब्लॉक लेटर्स (BLOCK LETTERS) मध्ये भरणे कायद्यानुसार बंधनकारक आहे.

प्रश्न ८: एकापेक्षा जास्त पॅन कार्ड असल्यास दंड लागतो का?

उत्तर: होय. आयकर कायद्यानुसार, एका व्यक्तीकडे एकापेक्षा जास्त पॅन कार्ड असणे बेकायदेशीर आहे आणि यासाठी १०,०००/- पर्यंत दंड लागू होऊ शकतो. त्यामुळे, दुरुस्ती अर्ज भरताना चुकून मिळालेले अतिरिक्त पॅन नंबर नमूद करून ते रद्द करणे आवश्यक आहे.

प्रश्न ९: पॅन कार्ड सुधारणा झाल्यावर माझा पॅन क्रमांक बदलतो का?

उत्तर: नाही. पॅन कार्ड सुधारणा प्रक्रियेत तुमचा १०-अंकी PAN क्रमांक कायम राहतो. कार्डावर फक्त सुधारित तपशील (नाव, पत्ता, इ.) छापले जातात.

प्रश्न १०: UTIITSL आणि NSDL (Protean) यापैकी कोणता पर्याय निवडणे चांगले आहे?

उत्तर: दोन्ही एजन्सी अधिकृत आहेत आणि त्यांच्या प्रक्रिया, शुल्क, आणि वेळेचा कालावधी सारखाच आहे.5 जर तुम्ही e-KYC (पेपरलेस) मोड वापरणार असाल, तर तुम्ही कोणताही पर्याय निवडू शकता. NSDL चे फिजिकल केंद्रे जास्त असल्यामुळे, ‘फिजिकल सबमिशन’ करणाऱ्यांसाठी NSDL (Protean) अधिक सोयीचे ठरू शकते.

#PANCardCorrection #पॅनकार्डसुधारणा #PANCardUpdateMarathi #AadhaarPAN #DigitalIndia #NSDL #UTIITSL #MarathiTips

=========================================================================================================================

 माहिती In मराठी:

आमच्यासोबत कनेक्ट व्हा!

🌸 आर्थिक माहिती आणि महत्त्वाच्या अपडेट्ससाठी आम्हाला फॉलो करा:

प्लॅटफॉर्म	लिंक
🌐 Website	https://www.mahitiinmarathi.in
💬 WhatsApp Channel	https://whatsapp.com/channel/0029Val2tuCJuyAB49GXhp14
📘 Facebook	https://www.facebook.com/mahitiinmarathi
📸 Instagram	https://www.instagram.com/mahitiinm
🧵 Threads	https://www.threads.net/@mahitiinm
📢 Telegram	https://t.me/+8748TkxWbp85YzVl
📧 Email	mahitiinm@gmail.com

 

टॅग्स: #माहितीInमराठी #MahitiInMarathi #FollowUs #SocialMedia #MarathiNews #StayUpdated