ई-श्रम योजना: असंघटित कामगारांसाठी फायदे आणि नोंदणी प्रक्रिया

केंद्र सरकारने ऑगस्ट २०२१ मध्ये असंघटित क्षेत्रातील कामगारांच्या कल्याणासाठी ई-श्रम पोर्टल (ई-श्रम योजना ) सुरू केले. या उपक्रमाचा उद्देश सामाजिक सुरक्षा योजनांची प्रभावी अंमलबजावणी करणे आणि कामगारांच्या जीवनमानात सुधारणा करणे हा आहे. कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाच्या या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी विविध फायदे आणि नोंदणी प्रक्रिया जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.

ई-श्रम पोर्टल म्हणजे काय?

ई-श्रम पोर्टल हे असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी एक संपूर्ण डिजिटल व्यासपीठ आहे. याद्वारे कामगारांना सामाजिक सुरक्षा आणि कल्याणकारी योजनांचा थेट लाभ मिळतो. हे पोर्टल कामगारांच्या ओळखीचे केंद्रीकरण करते आणि सरकारला अधिक चांगल्या प्रकारे त्यांच्या गरजांचा आढावा घेण्यास मदत करते.

ई-श्रम योजनेचे फायदे

विमा संरक्षण:

• नोंदणी केलेल्या कामगारांना प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजनेअंतर्गत २ लाख रुपयांपर्यंत अपघाती विमा संरक्षण मिळते.
• अपघातामुळे मृत्यू किंवा स्थायी अपंगत्व झाल्यास २ लाख रुपयांची भरपाई.
• आंशिक अपंगत्वासाठी १ लाख रुपये मिळतात.
• सामाजिक सुरक्षा योजनांचा थेट लाभ:
• आरोग्यविमा, पेंशन, आणि अन्य योजना.

ई-श्रम योजना UAN क्रमांक:

• कामगाराला एक १२ अंकी युनिक आयडेंटिफिकेशन क्रमांक (UAN) दिला जातो, ज्यामुळे त्याच्या कामाचा आणि योजनेचा ट्रॅक ठेवला जातो.

सशक्तिकरण आणि कल्याण:

कामगारांच्या आर्थिक आणि सामाजिक विकासाला चालना मिळते.

ई-श्रम योजनेत नोंदणीसाठी पात्रता

वय: १८ ते ५९ वर्षे.

ई-श्रम योजना  कामाचा प्रकार:

असंघटित क्षेत्रातील कामगार.

EPFO किंवा ESIC सदस्य नसलेले.

ई-श्रम योजना नोंदणीसाठी आवश्यक कागदपत्रे

आधार क्रमांक.

आधारशी जोडलेला मोबाइल नंबर.

बँक खाते माहिती.

ई-श्रम योजना नोंदणी प्रक्रिया

अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या: register.eshram.gov.in

स्वत:हून नोंदणी किंवा जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) मध्ये जाऊन नोंदणी करा.

कागदपत्रे आणि वैयक्तिक माहिती भरा.

नोंदणी केल्यानंतर UAN क्रमांक प्राप्त करा.

ई-श्रम योजना -प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजनेचा प्रीमियम कोण भरतो?

पहिल्या वर्षाचा प्रीमियम पूर्णतः विनामूल्य आहे.

दुसऱ्या वर्षापासून कामगारांना दरवर्षी फक्त १२ रुपये भरावे लागतात.

नोंदणी केलेल्या कामगारांची माहिती अद्ययावत करणे

UAN क्रमांक मिळाल्यानंतर कामगाराला नूतनीकरणाची गरज नसते.

मात्र, त्याने वर्षातून किमान एकदा माहिती अपडेट करणे आवश्यक आहे.

ई-श्रम योजना सोडल्यास परत कशी सामील व्हाल?

योजना सोडलेला कामगार १ जून ते ३० जून या कालावधीत नूतनीकरण करू शकतो, जेणेकरून त्याच्या योजनांचे फायदे कायम राहतील.

ई-श्रम योजनेमध्ये मृत्यूनंतर लाभ कसा मिळेल?

जर कामगाराचा मृत्यू झाला तर कुटुंबातील सदस्याला दाव्यासाठी ई-श्रम पोर्टल किंवा CSC केंद्रावर जाऊन आवश्यक कागदपत्रांसह दावा दाखल करावा लागतो.

ई-श्रम योजना असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी का महत्त्वाची आहे?

ही योजना भारताच्या लाखो कामगारांच्या सामाजिक संरक्षणासाठी एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.

आर्थिक स्थैर्य आणि सामाजिक कल्याण सुनिश्चित करते.

ई-श्रम योजना  निष्कर्ष

ई-श्रम योजना असंघटित क्षेत्रातील कामगारांसाठी सुरक्षिततेची कवच आणि स्थैर्याचे साधन आहे. या योजनेचा फायदा घेऊन कामगार आपल्या भविष्यासाठी आर्थिक आणि सामाजिक संरक्षण सुनिश्चित करू शकतात. या योजनेसाठी लवकरात लवकर नोंदणी करा आणि शाश्वत सुरक्षिततेचा लाभ घ्या!