प्रधानमंत्री मुद्रा योजना

८ एप्रिल, २०१५  रोजी प्रधानमंत्री मुद्रा योजना पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी सुरू केली होती, ज्यामुळे लघु व सूक्ष्म-उद्योजकांना (MSME) व्यवसायासाठी १०  लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज मिळते. या योजनेला ८  वर्षे पूर्ण झाली आहेत. या ८ वर्षांत मुद्रा योजनेचा ४१ कोटी उद्योजकांनी लाभ घेतला आहे.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजनांचा उद्देश हा आहे की देशातील प्रत्येक वर्गातील नागरिकांना मदत करता येईल. कोरोनाच्या काळात देशात मोठ्या संख्येने लोकांच्या नोकऱ्या गेल्या. अशा परिस्थितीत, लोकांना मदत करण्यासाठी आणि नवीन रोजगाराच्या संधी निर्माण करण्यासाठी सरकारने ‘प्रधानमंत्री मुद्रा योजना‘ (PM मुद्रा योजना) आणली. या अंतर्गत लोकांना कर्ज दिले जाते. या योजनेअंतर्गत तुम्ही कोणत्याही हमीशिवाय १० लाख रुपयांपर्यंतचे व्यवसाय कर्ज घेऊ शकता. ही योजना खास तरुणांसाठी बनवण्यात आली आहे. या योजनेची सर्वात महत्वपूर्ण गोष्ट म्हणजे तुमच्याकडून कर्जावर कोणत्याही प्रकारचे प्रोसेसिंग शुल्क आकारले जात नाही. योजनेत अर्ज केल्यानंतर तुम्हाला मुद्रा कार्ड मिळते. डेबिट कार्ड प्रमाणे तुम्ही हे कार्ड वापरू शकता.

सूक्ष्म व लघु उद्योगांनी ‘मेक इन इंडिया‘ या उपक्रमात मोठे योगदान दिले आहे. या योजनेमुळे देशातील उत्पादन क्षमता वाढली आहे. तसेच तळागळातील उद्योगांमध्ये केलेले विविध प्रयोग देशासाठी फायदेशीर ठरत आहेत. वित्त राज्यमंत्री भागवत कराड यांनी PMMY योजनेमुळे देशातील सूक्ष्म-उद्योगांना पुढील काळात चालना मिळेल, अशी आशा व्यक्त केली.

नॉन-कॉर्पोरेट स्मॉल बिझनेस सेक्टर (NCSBS) मधील उद्योजकतेच्या वाढीतील सर्वात मोठी अडचण म्हणजे या क्षेत्राला आर्थिक सहाय्य न मिळणे. बहुतेक क्षेत्रांना औपचारिक स्त्रोतांकडून वित्त उपलब्ध नाही. NCSBS घटक किंवा अनौपचारिक क्षेत्राच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी आणि त्यांना मुख्य प्रवाहात आणण्यासाठी भारत सरकार एका वैधानिक कायद्याअंतर्गत मुद्रा बँकेची स्थापना केली आहे.

मुद्रा कर्जासाठी पात्र संस्था

• दुकानदार, रस्त्यावरील विक्रेते, किरकोळ विक्रेते, व्यापारी, छोटे उत्पादक आणि कारागीर

• व्यक्ती, गैर-नियोजित व्यावसायिक आणि स्टार्टअप

• मुद्रा योजनेंतर्गत कर्ज फक्त सेवा, उत्पादन आणि व्यापार क्षेत्रात गुंतलेल्या खालील संस्थांना मिळू शकते:

• एकल मालकी, भागीदारी फर्म, मर्यादित दायित्व भागीदारी (LLP), आणि इतर व्यावसायिक संस्था

प्रधानमंत्री मुद्रा योजनाचे फायदे

• महिला उद्योजकांसाठी व्याज सवलत

• भारत सरकारच्या क्रेडिट गॅरंटी स्कीम्स अंतर्गत कव्हर केलेले कर्ज

• संपार्श्विक-मुक्त कर्ज – बँक/NBFC मध्ये कोणत्याही संपार्श्विक किंवा सुरक्षा ठेवीची आवश्यकता नाही

• शून्य ते नाममात्र प्रक्रिया शुल्क आणि कमी व्याजदर

• एससी/एसटी/अल्पसंख्याक लोक विशेष व्याजदरावर मुद्रा कर्ज घेऊ शकतात.

• मुदत कर्ज, कार्यरत भांडवल कर्ज आणि ओव्हरड्राफ्ट सुविधा म्हणून वापरले जाऊ शकते

• सर्व बिगरशेती उद्योग, म्हणजे लहान किंवा सूक्ष्म कंपन्या मुद्रा कर्ज घेऊ शकतात

प्रधानमंत्री मुद्रा योजना आवश्यक कागदपत्रे

• व्यवसायाचे स्थान, पत्ता आणि कार्यान्वित असलेल्या वर्षांची संख्या, लागू असल्यास पुरावा

• बँक किंवा NBFC द्वारे आवश्यक असलेले इतर कोणतेही दस्तऐवज

• शिशु कर्ज योजनेच्या बाबतीत सबमिट करावयाचा मुद्रा कर्ज अर्ज वेगळा आहे, तर किशोर आणि तरुण कर्ज योजनांच्या बाबतीत तो समान आहे.

• पासपोर्ट आकाराच्या छायाचित्रासह रीतसर भरलेला अर्ज

• अर्जदार आणि सह-अर्जदारांची केवायसी कागदपत्रे: पासपोर्ट, मतदार ओळखपत्र, आधार कार्ड, ड्रायव्हिंग लायसन्स, पॅन कार्ड, युटिलिटी बिल (पाणी/वीज बिल)

• अर्जदार कोणत्याही विशेष प्रवर्गातील असेल, म्हणजे SC/ST/OBC/अल्पसंख्याक, त्याचा पुरावा (लागू असल्यास)

• मागील 6 महिन्यांचे बँक स्टेटमेंट (आधार कार्ड लिंक असलेले बँक खाते)

मुद्रा योजनेंतर्गत समाविष्ट व्यवसायांची यादी

शेतीशी संबंधित उपक्रम: कृषी-व्यवसाय केंद्रे, अन्न आणि कृषी-प्रक्रिया युनिट, मधमाशी पालन, छाटणी, पशुधन-पालन, प्रतवारी, कृषी-उद्योग, दुग्धव्यवसाय, मत्स्यव्यवसाय , कृषी चिकित्सालय आणि, कुक्कुटपालन, मत्स्यपालन, इ.

सेवा क्षेत्रातील उपक्रम: वैद्यकीय दुकाने, दुरुस्तीची दुकाने, ड्राय क्लीनिंग, सलून, जिम, टेलरिंग चे दुकाने, आणि फोटोकॉपीची दुकाने इत्यादींचा व्यवसाय सुरू करणे.

व्यावसायिक वाहने: यंत्रसामग्री आणि उपकरणांसाठी मुद्रा फायनान्सचा वापर टॅक्सी, ट्रॉली, टिलर, माल वाहतूक वाहने, 3-व्हीलर, ई-रिक्षा, ट्रॅक्टर, ऑटो-रिक्षा, यांसारखी व्यावसायिक वाहतूक वाहने खरेदी करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

व्यापारी आणि दुकानदारांसाठी व्यावसायिक: दुकाने आणि सेवा उपक्रमांची स्थापना, व्यापार आणि व्यावसायिक क्रियाकलाप आणि उत्पन्न मिळवणारे बिगरशेती क्रियाकलाप

मायक्रो युनिट्स साठी इक्विपमेंट फायनान्स योजना: कमाल रु. 10 लाख. पर्यंत कर्ज

मुद्रा कर्जासाठी अर्ज कसा करावा

अर्जाचा फॉर्म mudra.org.in वर उपलब्ध आहे जिथून तुम्ही फॉर्म डाउनलोड करू शकता आणि सर्व आवश्यक माहिती भरू शकता. वेगवेगळ्या बँका/NBFC मध्ये अर्ज करण्याची प्रक्रिया थोडी वेगळी असू शकते. ज्या बँकेतून तुम्हाला मुद्रा कर्ज घ्यायचे आहे त्या बँकेच्या जवळच्या शाखेला भेट द्या आणि रीतसर भरलेला अर्ज सबमिट करा आणि बँकेच्या इतर औपचारिकता पूर्ण करा.

तुम्ही बँक/कर्ज संस्थेने विहित केलेल्या आवश्यक कागदपत्रांसह रीतसर भरलेला अर्ज सबमिट करून बँकेच्या अधिकृत वेबसाइटवर ऑनलाइन अर्ज देखील करू शकता. एकदा बँक/कर्ज देणाऱ्या संस्थेने सबमिट केलेले कागदपत्रे बरोबर असल्याचे तपासले की, कर्ज मंजूर केले जाईल आणि कर्जाची रक्कम 7-10 कामकाजाच्या दिवसांत तुमच्या बँक खात्यात हस्तांतरित केली जाईल.

मुद्रा कार्ड हे मुद्रा कर्जदारांना त्यांच्या व्यवसायाची आणि खेळत्या भांडवलाची आवश्यकता पूर्ण करण्यासाठी जारी केलेले डेबिट कार्ड आहे. एकदा मुद्रा कर्ज मंजूर झाल्यानंतर, बँक/कर्ज देणारी संस्था कर्जदारासाठी मुद्रा कर्ज खाते उघडते आणि त्यासोबत डेबिट कार्ड जारी करते. कर्जाची रक्कम बँक खात्यात हस्तांतरित केली जाते जी कर्जदार त्याच्या व्यवसायाच्या गरजेनुसार भागांमध्ये काढू शकतो.

 Official website: –  mudra.org.in

हेल्पलाइन/ग्राहक  हेल्पलाइन क्रमांक – 1800-180-1111 आणि 1800-11-0001