व्यायामशाळांसाठी अनुदान दुप्पट! आता मिळणार १४ लाख रुपये
महाराष्ट्रातील युवकांमध्ये क्रीडा संस्कृती वाढावी, नवोदित खेळाडूंना उत्तम सुविधा मिळाव्यात आणि ग्रामीण तसेच शहरी भागातही दर्जेदार व्यायामशाळा निर्माण व्हाव्यात, यासाठी राज्य शासनाने मोठा निर्णय घेतला आहे. व्यायामशाळेसाठी मिळणाऱ्या अनुदानात तब्बल दुप्पट वाढ करण्यात आली असून, यापुढे प्रत्येक पात्र व्यायामशाळेसाठी १४ लाख रुपयांचे अनुदान उपलब्ध राहणार आहे.
हे अनुदान मिळवण्यासाठीची प्रक्रिया, पात्रता आणि संपूर्ण माहिती जाणून घेऊया.
मागील अनुदान किती होते?
राज्यात २०१२ साली क्रीडा धोरण अमलात आणल्यानंतर, व्यायामशाळांसाठी फक्त २ लाख रुपयांचे अनुदान दिले जात होते. त्यावेळी अनेक संघटना आणि नागरिकांनी हे अनुदान अपुरे असल्याचे सांगितले होते.
त्यानंतर २०१९ मध्ये शासनाने हे अनुदान वाढवून ७ लाख रुपये केले होते. मात्र, वाढत्या महागाईमुळे आणि व्यायामशाळा उभारणीचा खर्च लक्षात घेता, हे अनुदान देखील कमी पडत होते.
२०२५ मध्ये ऐतिहासिक वाढ – १४ लाख रुपयांचे अनुदान
क्रीडा क्षेत्रातील वाढती गरज ओळखून आणि समाजाकडून येणाऱ्या मागण्या लक्षात घेऊन, महाराष्ट्र शासनाने व्यायामशाळा अनुदानात मोठी वाढ केली आहे.
२३ एप्रिल २०२५ रोजी अधिकृत आदेश निर्गमित करत, आता प्रत्येक पात्र व्यायामशाळेसाठी १४ लाख रुपयांपर्यंत अनुदान मंजूर करण्यात आले आहे.
व्यायामशाळांसाठी अनुदान का वाढवले?
➤ साहित्याच्या किंमतीत मोठी वाढ
➤ व्यायामशाळा उभारणीसाठी आवश्यक असलेल्या उपकरणांचा खर्च अधिक
➤ ग्रामीण भागातही दर्जेदार क्रीडा सुविधा निर्माण करणे आवश्यक
➤ नवोदित खेळाडूंना व्यावसायिक प्रशिक्षण देण्याची गरज
➤ राज्यात उत्कृष्ट खेळाडू घडविण्याचे लक्ष्य
अर्ज कसा आणि कोठे करायचा?
✅ इच्छुकांनी जिल्हा क्रीडा अधिकारी कार्यालयाकडे अर्ज सादर करावा लागतो.
✅ जर ते शक्य नसेल, तर तालुका क्रीडा अधिकारी कार्यालयातही अर्ज सादर करता येतो.
✅ अर्ज करताना सर्व आवश्यक कागदपत्रे आणि प्रस्ताव सादर करणे बंधनकारक आहे.
अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे
✔️ जागेचे मालकी हक्काचे किंवा भाडेपट्ट्याचे दस्तऐवज
✔️ जागेचे मोजमाप व नकाशा
✔️ अंदाजपत्रक (बजेट)
✔️ व्यायामशाळा चालविण्याबाबतचे हमीपत्र
✔️ खेळाडू किंवा क्रीडा संस्थेची माहिती
व्यायामशाळा उभारणीसाठी निकष काय?
⭐ योग्य आणि आवश्यकतेनुसार पर्याप्त जागा असणे
⭐ व्यायामशाळेचा स्पष्ट आराखडा व नकाशा
⭐ आधुनिक आणि दर्जेदार उपकरणांसाठी अंदाजपत्रक
⭐ संस्थेची पात्रता व क्रीडा क्षेत्रातील कार्याचा अनुभव
⭐ स्थानिक प्राधिकरणांची परवानगी असल्याचे प्रमाणपत्र
जिल्ह्यातील व्यायामशाळांची आकडेवारी
गत दोन वर्षात ८३ व्यायामशाळांना मंजुरी मिळाली आहे.
✔️ २०२३-२४ मध्ये ३६ व्यायामशाळांना मंजुरी
✔️ २०२४-२५ मध्ये ४७ व्यायामशाळांना मंजुरी
तथापि, २०२४-२५ मध्ये मंजूर व्यायामशाळांमध्ये साहित्य बसविण्याचे काम अद्याप पूर्ण झालेले नाही.
व्यायामशाळा उभारणीसाठी खर्चाचा तपशील
व्यायामशाळा उभारणीसाठी खालील खर्च अपेक्षित असतो –
💡 बांधकाम व पायाभूत सुविधा
💡 आधुनिक व्यायाम उपकरणे
💡 प्रशिक्षणासाठी आवश्यक साहित्य
💡 वीज, पाणी, स्वच्छता यंत्रणा
💡 खेळाडूंना आवश्यक असलेल्या सुविधा
यामुळेच व्यायामशाळेच्या अनुदानाची रक्कम वाढवण्याची गरज होती.
उत्कृष्ट खेळाडूंसाठी दर्जेदार व्यायामशाळा गरजेची
राज्यातील खेळाडूंना राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पातळीवर यश मिळवण्यासाठी आधुनिक प्रशिक्षण आवश्यक आहे. यासाठी दर्जेदार व्यायामशाळा व आधुनिक सुविधा अनिवार्य आहेत.
जिल्हा क्रीडा अधिकारी भास्कर घटाळे यांच्या म्हणण्यानुसार –
“उत्कृष्ट खेळाडू निर्मितीसाठी व्यायामशाळा आवश्यक आहेत. आता तर शासनाने १४ लाख रुपयांपर्यंत अनुदान वाढवले आहे. इच्छुकांनी विहीत नमुन्यात प्रस्ताव सादर करावा.”
व्यायामशाळा अनुदानामुळे काय फायदे होणार?
✅ ग्रामीण भागात व्यायामशाळांचे जाळे वाढेल
✅ अधिकाधिक युवक क्रीडा क्षेत्रात सहभागी होतील
✅ युवकांचे आरोग्य आणि फिटनेस सुधारेल
✅ उत्कृष्ट खेळाडू घडण्याची प्रक्रिया वेगवान होईल
✅ राज्याचा राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय क्रीडा क्षेत्रात दर्जा उंचावेल
नवीन व्यायामशाळेसाठी संधी
राज्य शासनाच्या या निर्णयामुळे, अनेक संस्थांना आणि युवकांना नवीन व्यायामशाळा उभारण्याची मोठी संधी मिळाली आहे. इच्छुकांनी वेळ वाया न घालवता आवश्यक तयारी करून अर्ज सादर करावा.
निष्कर्ष
महाराष्ट्र शासनाने घेतलेला व्यायामशाळा अनुदान वाढीचा निर्णय, हे राज्यातील क्रीडा विकासाच्या दिशेने टाकलेले मोठे पाऊल आहे. १४ लाख रुपयांचे अनुदान मिळाल्यामुळे आता ग्रामीण आणि शहरी भागातील युवकांना दर्जेदार व्यायामशाळा व आधुनिक सुविधा उपलब्ध होतील.
यामुळे राज्यात उत्कृष्ट खेळाडू घडतील, क्रीडा क्षेत्रात स्पर्धात्मकता वाढेल आणि महाराष्ट्राचा राष्ट्रीय पातळीवरील क्रीडा दर्जा अधिक बळकट होईल.