सातारा IT पार्कचा मार्ग मोकळा

सातारा IT पार्कचा मार्ग मोकळा: नागेवाडी येथे औद्योगिक क्षेत्राची घोषणा – साताऱ्याच्या विकासाचा नवा अध्याय

साताऱ्याच्या विकासाचा नवा अध्याय! नागेवाडी येथील ४२ हेक्टर जागा IT पार्कसाठी जाहीर. शिवेंद्रसिंहराजे भोसले यांच्या प्रयत्नांचे यश, रोजगार आणि गुंतवणुकीसाठी D-वर्ग सवलती.

१: साताऱ्याच्या विकासाचे ‘डबल इंजिन’: ऐतिहासिक निर्णयाची पार्श्वभूमी

सातारा जिल्ह्याच्या औद्योगिक आणि आर्थिक इतिहासात नुकताच एक महत्त्वाचा टप्पा पार पडला आहे. महाराष्ट्र शासनाच्या उद्योग विभागाने नागेवाडी, ता. सातारा येथील शासकीय जागा अधिकृतपणे आयटी पार्कसाठी औद्योगिक क्षेत्र म्हणून घोषित केल्याने, साताऱ्यात माहिती तंत्रज्ञान (IT) उद्योगाच्या उभारणीचा मार्ग पूर्णपणे मोकळा झाला आहे. हा केवळ जमिनीचा शासकीय निर्णय नाही, तर हा निर्णय जिल्ह्याच्या आगामी दशकातील आर्थिक दिशा निश्चित करणारा आहे.

१.१. मुख्य घोषणा आणि प्रशासकीय निश्चितता

या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पासाठी ४२ हेक्टर ८७ आर  (सुमारे १०६ एकर) इतकी शासकीय जागा निश्चित करण्यात आली आहे. हा निर्णय स्थानिक राजकीय नेतृत्वाच्या सातत्यपूर्ण पाठपुराव्यानंतर घेण्यात आला आहे.

प्रशासकीय प्रक्रियेच्या दृष्टीने पाहिल्यास, या प्रकल्पाला ठोस स्वरूप देण्यासाठी महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळाने (MIDC) खूप आधीच पाऊले उचलली होती. सुरुवातीला लिंबखिंड व नागेवाडी परिसरात तब्बल ४६ हेक्टर शासकीय जागेचे ड्रोन सर्वेक्षण करण्यात आले होते. या सर्वेक्षणाचा मुख्य उद्देश उपलब्ध जमीन, तिचे गट क्रमांक, हद्द निश्चिती, जमिनीकडे जाणारे पर्यायी मार्ग आणि पायाभूत सुविधा उभारणीसाठी उपयुक्त बाबींचा तांत्रिक अभ्यास करणे हा होता.

अंतिम घोषणेतील ४२.८७ हेक्टर चा आकडा हे स्पष्ट करतो की, प्रशासनाने आवश्यक ती कायदेशीर तपासणी पूर्ण करून जागेच्या हस्तांतरणाची प्रक्रिया सुरू केली आहे. जागा औद्योगिक क्षेत्र म्हणून घोषित झाल्यामुळे, संबंधित अंतिम आरक्षण अधिसूचना (Final Reservation Notification) नोव्हेंबर २०२५ च्या आसपास प्रसिद्ध झाली असावी. या कायदेशीर निश्चितीमुळे हा प्रकल्प आता केवळ संकल्पना न राहता, अंमलबजावणीच्या टप्प्यात दाखल झाला आहे. जमीन हस्तांतरण प्रक्रिया लवकरच पूर्ण होईल, अशी स्थानिक प्रशासनाला अपेक्षा आहे.

१.२. प्रकल्पाची गरज: स्थलांतर थांबवणे आणि ब्रेन ड्रेन रोखणे

सातारा येथे आयटी पार्क उभारण्याची गरज केवळ औद्योगिक विकासापुरती मर्यादित नसून, ती सामाजिक-आर्थिक संतुलनाशी जोडलेली आहे. महाराष्ट्रातील पुणे, मुंबई आणि ठाणे यांसारखी टियर-१ शहरे आयटी उद्योगामुळे प्रचंड गजबजली आहेत आणि येथे जागेची उपलब्धता (Land Availability) मर्यादित झाली आहे. परिणामी, राज्य सरकार औद्योगिक विकासाचे विकेंद्रीकरण (Decentralization) सातारासारख्या टियर-२ शहरांकडे वळवण्यास प्रोत्साहन देत आहे.

या धोरणात्मक बदलाचे साताऱ्यासाठी सर्वात मोठे कारण म्हणजे येथील युवा शक्तीचे स्थलांतर. सातारा जिल्ह्यात उच्च शिक्षण घेऊन तयार होणारे अनेक तरुण, उत्तम करिअरच्या संधींसाठी पुण्या-मुंबईत स्थलांतर करतात, ज्याला ‘ब्रेन ड्रेन’ म्हटले जाते. ही युवा ऊर्जा जिल्ह्याच्या विकासासाठी खर्ची पडावी, यासाठी साताऱ्यात मोठे प्रकल्प साकारणे आवश्यक आहे.

सातारा आयटी पार्कमुळे हा ‘ब्रेन ड्रेन’ (Brain Drain) थांबून, ‘रिव्हर्स मायग्रेशन’ (Reverse Migration) सुरू होण्यास मदत होईल. स्थानिक तरुणांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध झाल्यास, जिल्ह्याचे सामाजिक-आर्थिक संतुलन साधण्यास मोठी मदत होईल. हा पार्क केवळ रोजगाराचे ठिकाण नसेल, तर तो साताऱ्याच्या स्थानिक अर्थव्यवस्थेला एक मोठा आधार देईल आणि त्यामध्ये स्थिरता आणेल.

 २: राजकीय इच्छाशक्ती आणि नेतृत्व: प्रकल्पाची प्रेरक शक्ती

कोणत्याही मोठ्या प्रकल्पाच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी प्रशासकीय मान्यतेसोबतच, सातत्यपूर्ण राजकीय इच्छाशक्ती आणि स्थानिक नेतृत्वाचा पाठपुरावा आवश्यक असतो. सातारा आयटी पार्कच्या बाबतीत हे दोन्ही घटक निर्णायक ठरले आहेत.

२.१. ना. शिवेंद्रसिंहराजे भोसले यांच्या प्रयत्नांना मोठे यश

सार्वजनिक बांधकाम मंत्री ना. शिवेंद्रसिंहराजे भोसले यांनी या प्रकल्पासाठी अत्यंत निर्णायक भूमिका बजावली आहे. नागेवाडी येथील ४२.८७ हेक्टर जागा औद्योगिक क्षेत्र म्हणून जाहीर करण्यात त्यांच्या प्रयत्नांना मोठे यश मिळाले आहे.

या पाठपुराव्याचा क्रम स्पष्ट आहे. शिवेंद्रसिंहराजे भोसले यांनी उद्योगमंत्री उदय सामंत यांच्याकडे लिंबखिंड व नागेवाडी येथील शासकीय जमिनींच्या सर्वेक्षणाचा प्रस्ताव चार महिन्यांपूर्वीच सादर केला होता. त्यांच्या निर्देशानुसार, प्रकल्पासाठी अत्यावश्यक असलेल्या मूलभूत सुविधांसाठी तातडीने नियोजन सुरू करण्यात आले आहे. आयटी पार्कसाठी पाणी, वीज, रस्ते आणि इतर पायाभूत सुविधा त्वरित उपलब्ध व्हाव्यात, यासाठी त्यांनी अधिकाऱ्यांना स्पष्ट सूचना दिल्या आहेत.

याव्यतिरिक्त, शिवेंद्रसिंहराजे यांनी एक महत्त्वाची भविष्याची योजनाही या प्रकल्पात जोडली आहे. आयटी पार्कच्या परिसरात एक अत्याधुनिक ‘कन्व्हेन्शन सेंटर’चाही समावेश असेल. हे कन्व्हेन्शन सेंटर केवळ आयटी उद्योगासाठी नव्हे, तर साताऱ्यातील नागरिकांसाठी सामाजिक आणि व्यावसायिक कार्यक्रमांसाठी एक मोठी आणि उपयुक्त सुविधा उपलब्ध करून देईल, ज्यामुळे परिसराच्या नागरी विकासालाही चालना मिळेल.

२.२. उदयनराजे भोसले आणि उद्योगमंत्री उदय सामंत यांचा सकारात्मक सहभाग

हा प्रकल्प सामूहिक राजकीय प्रयत्नांचे उत्तम उदाहरण आहे. केवळ शिवेंद्रसिंहराजे भोसलेच नव्हे, तर खासदार उदयनराजे भोसले यांनीही साताऱ्यात आयटी पार्क उभारण्यासाठी शासनाकडे सातत्याने पाठपुरावा केला आहे.

या दोन्ही प्रमुख नेत्यांच्या प्रयत्नांमुळे, उद्योगमंत्री उदय सामंत यांनी साताऱ्याच्या विकासासाठी एक धोरणात्मक दुहेरी विकास मॉडेल प्रस्तावित केले आहे. त्यांनी स्पष्ट केले की, या दोन्ही जागांच्या पर्यायांवर चर्चा झाली असून, एका ठिकाणी आयटी पार्क (नागेवाडी) तर दुसऱ्या ठिकाणी ‘स्कील सेंटर’ (Skill Centre) सुरू करण्याबाबत नियोजन आहे. यामुळे साताऱ्याच्या तरुणांना केवळ नोकऱ्याच नव्हे, तर उद्योगाला आवश्यक असलेले अद्ययावत कौशल्य आत्मसात करण्याची संधी मिळेल.

साताऱ्याच्या विकासासाठी दोन्ही प्रमुख राजकीय नेत्यांनी सक्रिय सहभाग घेतला आहे. या राजकीय एकमतामुळे गुंतवणूकदारांना आणि उद्योजकांना एक अत्यंत सकारात्मक संकेत मिळतो. कोणत्याही मोठ्या औद्योगिक प्रकल्पाला राजकीय स्थिरता आणि पाठिंबा असणे, हे दीर्घकाळ टिकणाऱ्या आणि यशस्वी होणाऱ्या गुंतवणुकीसाठी आवश्यक मानले जाते.

२.३. पायाभूत प्रक्रिया आणि एमआयडीसीची सज्जता

आयटी पार्कसाठी आवश्यक तांत्रिक प्रक्रिया महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळामार्फत (MIDC) जलद गतीने पूर्ण करण्यात आली आहे. नागेवाडी परिसराच्या भौगोलिक माहितीचा अभ्यास करण्यासाठी एमआयडीसीने ड्रोन कंटूर सर्व्हेचे काम हाती घेतले होते. सुमारे दीड तास चाललेल्या या सर्वेक्षणात जमिनीचे तांत्रिक विश्लेषण पूर्ण झाले आहे.

या तांत्रिक सर्वेक्षणाच्या पूर्ततेचा अर्थ असा आहे की, एमआयडीसी आता पायाभूत सुविधांच्या (Infrastructure) डिझाइन आणि प्रत्यक्ष अंमलबजावणीच्या टप्प्यात प्रवेश करेल. तांत्रिक माहिती हाती असल्यामुळे पायाभूत सुविधांची उभारणी अधिक अचूक आणि कार्यक्षम पद्धतीने करता येईल.

३: नागेवाडीचे सामरिक भू-राजकीय विश्लेषण: कनेक्टिव्हिटी आणि स्थान

आयटी पार्कसाठी नागेवाडी या जागेची निवड केवळ शासकीय जमीन उपलब्ध आहे म्हणून झालेली नाही, तर ती अत्यंत विचारपूर्वक केलेली धोरणात्मक निवड आहे. या जागेच्या अनेक भौगोलिक आणि कनेक्टिव्हिटीविषयक फायद्यांमुळे सातारच्या आयटी पार्कमध्ये गुंतवणुकीसाठी अनुकूल वातावरण निर्माण होते.

३.१. पुणे-बंगळूर महामार्गालगतचे सुवर्ण स्थान

नागेवाडी हे ठिकाण पुणे-बंगळूर (NH4) राष्ट्रीय महामार्गालगत असल्याने, याची कनेक्टिव्हिटी उत्कृष्ट आहे. सातारा शहर हे पुण्याच्या मुख्य आयटी केंद्रांपासून फक्त दीड तासांच्या अंतरावर आहे.

पुणे शहर सध्या जागा आणि वाढत्या मनुष्यबळामुळे झालेल्या गर्दीने भरले आहे. पुण्यात कार्यरत असलेल्या कंपन्यांना त्वरित विस्तार करायचा असल्यास किंवा पुण्यातील वाढत्या परिचालन खर्चाला (Operating Cost) पर्याय शोधायचा असल्यास, साताऱ्याचा पर्याय अत्यंत आकर्षक ठरतो. पुण्याची जवळीक आणि महामार्गाची थेट कनेक्टिव्हिटी यामुळे कर्मचाऱ्यांसाठी पुण्या-मुंबईतील त्यांच्या कुटुंबाशी संपर्क साधणे किंवा साताऱ्यातून पुण्याला प्रवास करणे सोपे होते. अशा प्रकारे, सातारा हे पुणे आयटी क्षेत्रासाठी ‘Commutable Overflow’ हब म्हणून काम करू शकते, जे मध्यम-आकाराच्या (Mid-Size) आयटी कंपन्यांसाठी खर्च कमी करण्याचा महत्त्वाचा मार्ग आहे.

३.२. डिजिटल कनेक्टिव्हिटीची सज्जता

आयटी उद्योगाचा कणा म्हणजे अखंड आणि उच्च-गती इंटरनेट कनेक्टिव्हिटी. नागेवाडी येथे आयटी पार्क उभारण्यापूर्वीच साताऱ्यात उत्तम डिजिटल पायाभूत सुविधा उपलब्ध आहेत.

साताऱ्यात सध्या फायबर ऑप्टिक टू द होम (FTTH) तंत्रज्ञानाद्वारे 1 Gbps पर्यंत स्पीड देणारी इंटरनेट कनेक्टिव्हिटी उपलब्ध आहे. अनेक खाजगी सेवा प्रदाते शहरात फायबर ऑप्टिक केबलिंग सेवा पुरवत आहेत. याचा अर्थ असा की, आयटी पार्क उभारणी करताना, MIDC ला केवळ कॅम्पस-स्तरीय नेटवर्क तयार करावे लागेल, बाहेरील मुख्य डिजिटल पायाभूत सुविधा (Backbone Infrastructure) आधीच शहरात उपलब्ध आहे. यामुळे प्रकल्पाला गती मिळेल आणि आयटी कंपन्यांना त्वरित काम सुरू करणे शक्य होईल.

३.३. जीवनशैलीचा घटक (Quality of Life)

आयटी कंपन्या आणि त्यांचे कर्मचारी आता केवळ पगारावर लक्ष केंद्रित करत नाहीत, तर कामाच्या ठिकाणची जीवनशैली (Work-Life Balance) आणि परिसराची गुणवत्ताही महत्त्वाची ठरते.

साताऱ्याचे नैसर्गिक सौंदर्य, स्वच्छ हवा, कमी लोकसंख्या घनता आणि पुणे/मुंबईच्या तुलनेत राहण्याचा कमी खर्च (Low Cost of Living) ही साताऱ्याची बलस्थाने आहेत. यामुळे पुणे/मुंबईतील प्रचंड गर्दी, प्रदूषण आणि वाहतूक कोंडी टाळू इच्छिणाऱ्या आयटी कर्मचाऱ्यांसाठी सातारची ही जीवनशैली अत्यंत आकर्षक ठरू शकते. त्यामुळे, हा पार्क पुण्याहून साताऱ्यात येऊन स्थायिक होऊ इच्छिणाऱ्या टॅलेंटसाठी (Reverse Migrants) एक महत्त्वाचा घटक ठरू शकतो.

 ४: गुंतवणूकदारांसाठी सुवर्णसंधी: सरकारी धोरणे आणि सवलती (D Category Advantage)

सातारा आयटी पार्कला खासगी गुंतवणूकदारांसाठी आकर्षक बनवणारा सर्वात मोठा घटक म्हणजे महाराष्ट्र शासनाच्या औद्योगिक प्रोत्साहन धोरणांतर्गत (PSI-2019) मिळणाऱ्या भरघोस आर्थिक सवलती.

४.१. साताऱ्याचे ‘ड’ (D) वर्ग वर्गीकरण

महाराष्ट्र शासनाच्या औद्योगिक विकासाच्या वर्गीकरणानुसार, साताऱ्याचा समावेश ‘ड’ (D Category) या श्रेणीत होतो. ‘ड’ श्रेणीतील प्रदेश औद्योगिकदृष्ट्या कमी विकसित मानले जातात. त्यामुळे या भागांमध्ये नवीन उद्योग आकर्षित करण्यासाठी शासनाकडून सर्वाधिक आर्थिक सवलती दिल्या जातात. या सवलतींमुळे आयटी कंपन्यांचा प्रारंभिक भांडवली खर्च (Initial Capital Expenditure) आणि दीर्घकालीन परिचालन खर्च (Operational Expenditure) मोठ्या प्रमाणात कमी होतो.

४.२. PSI-2019 अंतर्गत आयटी कंपन्यांसाठीचे मुख्य फायदे

महाराष्ट्र औद्योगिक प्रोत्साहन योजना (Package Scheme of Incentives – PSI 2019) नुसार, साताऱ्यात युनिट्स सुरू करणाऱ्या आयटी/आयटीईएस कंपन्यांसाठी अनेक मोठे फायदे उपलब्ध आहेत.

या सवलती कंपन्यांसाठी किती फायदेशीर आहेत, हे खालील तक्त्यात स्पष्ट होते:

साताऱ्यासाठी लागू असलेले औद्योगिक प्रोत्साहन (PSI-2019) सवलती (D वर्ग)

सवलत	साताऱ्यासाठी (D वर्ग) लागू असलेली अट/टक्केवारी	PSI-2019 नुसार तपशील	गुंतवणूकदारांसाठी महत्त्व (TCO Reduction)
स्टॅम्प ड्युटी (Stamp Duty) माफी	१००%	नवीन युनिट्स आणि विस्तारासाठी पूर्ण माफी.	जमीन खरेदी किंवा भाडेपट्ट्यावरील प्रारंभिक भांडवली खर्च पूर्णपणे वाचतो.
वीज शुल्क (Electricity Duty) माफी	पात्र कालावधीसाठी (जास्तीत जास्त १५ वर्षे)	‘ड’ वर्गातील सर्व नवीन युनिट्सना पूर्ण सूट.	दीर्घकाळ ऊर्जा खर्चात कपात, ज्यामुळे परिचालन खर्च कमी होतो.
वीज दर सबसिडी (Power Tariff Subsidy)	₹०.५० प्रति युनिट	३ वर्षांच्या कालावधीसाठी लागू.	प्रत्यक्ष वीज वापरावर सूट मिळून तात्काळ खर्च कमी होतो.
तंत्रज्ञान उन्नयन सबसिडी	५% (जास्तीत जास्त २५ लाख रु.)	तंत्रज्ञान सुधारणा आणि नवीन उपकरणे खरेदीसाठी भांडवली मदत.

या सवलतींचा एकत्रित परिणाम पाहिल्यास, पुणे/मुंबई येथील खाजगी आयटी पार्कपेक्षा सातार आयटी पार्क हा आर्थिकदृष्ट्या खूप अधिक व्यवहार्य (Financially Viable) ठरतो. विशेषतः, जमिनीच्या व्यवहारांवरील स्टॅम्प ड्युटीची १००% माफी आणि १५ वर्षांपर्यंतची वीज शुल्क माफी यामुळे कंपन्यांचा एकूण मालकी खर्च (Total Cost of Ownership – TCO) लक्षणीयरीत्या कमी होतो, ज्यामुळे गुंतवणुकीवरील परतावा (ROI) वाढतो.

४.३. लवचिक आयटी धोरण २०२१ चे फायदे

PSI-2019 सोबतच, महाराष्ट्र आयटी/आयटीईएस धोरण २०२१ नुसार, आयटी कंपन्यांना बांधकाम आणि जागा वापरामध्येही मोठी लवचिकता मिळते.

• FSI मध्ये वाढ: आयटी/आयटीईएस युनिट्ससाठी १००% ते २००% अतिरिक्त FSI (फ्लोअर स्पेस इंडेक्स) अनुज्ञेय आहे. तथापि, एकूण FSI ३.०० च्या मर्यादेपेक्षा जास्त नसावा.वाढीव FSI मुळे विकासकांना कमी जागेत अधिक कार्यक्षेत्र (Built-up Area) निर्माण करणे शक्य होते.
• जागेचा लवचिक वापर: आयटी पार्कमधील एकूण बांधकाम क्षेत्रामध्ये (Built-up Area) २०% पर्यंत जागा (पार्किंग वगळता) सपोर्टिंग सर्व्हिसेस (उदा. बँका, रेस्टॉरंट्स, डे-केअर सेंटर्स) साठी वापरण्याची परवानगी आहे. यामुळे आयटी पार्क केवळ ऑफिस कॉम्प्लेक्स न राहता, कर्मचाऱ्यांसाठी आवश्यक असलेल्या सर्व सुविधांनी युक्त अशी एक परिपूर्ण व्यावसायिक परिसंस्था (Ecosystem) बनेल.

५: स्थानिक रोजगार निर्मिती आणि टॅलेंट पूलचे सामर्थ्य

आयटी पार्कचा अंतिम आणि सर्वात महत्त्वाचा परिणाम म्हणजे स्थानिक रोजगार निर्मिती. साताऱ्यातील शिक्षण संस्था आणि कौशल्य विकासाची तयारी या प्रकल्पाला मोठे बळ देणार आहे.

५.१. स्थानिक टॅलेंट पूल आणि शिक्षण संस्था

साताऱ्यात उच्च शिक्षण संस्थांची मोठी साखळी आहे. अनेक नामांकित अभियांत्रिकी आणि तांत्रिक शिक्षण संस्था कार्यरत आहेत. उदाहरणार्थ, एका प्रमुख अभियांत्रिकी महाविद्यालयात ६१२० हून अधिक विद्यार्थी शिक्षण घेत आहेत आणि दरवर्षी ३२५० हून अधिक प्लेसमेंट यशस्वी होतात. बॉयस होस्टेलची क्षमता १८० आणि गर्ल्स होस्टेलची क्षमता १०० असल्याचे आकडेवारी सांगते.

या मोठ्या, स्थानिक, तांत्रिकदृष्ट्या सुशिक्षित मनुष्यबळाच्या उपलब्धतेमुळे आयटी कंपन्यांना त्वरित कर्मचारी उपलब्ध होतील. पुण्या-मुंबईच्या तुलनेत, स्थानिक टॅलेंट पूल वापरल्यास कंपन्यांना तुलनेने कमी वेतनात कर्मचारी मिळण्याची शक्यता असते, ज्यामुळे मनुष्यबळाचा खर्च (Labour Cost) कमी राहतो. आयटी पार्क उभारणीमुळे स्थानिक टॅलेंट पूलचा कार्यक्षम वापर करण्याची संधी कंपन्यांना मिळेल.

५.२. कौशल्य विकास केंद्राचे धोरणात्मक महत्त्व

उद्योगमंत्री उदय सामंत यांनी नमूद केल्याप्रमाणे, आयटी पार्कसोबतच स्किल सेंटर (कौशल्य विकास केंद्र) सुरू करण्याची योजना आहे.

या स्किल सेंटरचे महत्त्व धोरणात्मक आहे. सध्याच्या आयटी उद्योगात मागणी असलेली नवीन तंत्रज्ञान कौशल्ये (उदा. आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स, क्लाउड कॉम्प्युटिंग, डेटा सायन्स) आणि स्थानिक शिक्षण संस्थांमधून बाहेर पडणाऱ्या विद्यार्थ्यांचे कौशल्य यातील अंतर (Skill Gap) भरून काढण्यासाठी हे केंद्र महत्त्वाचे माध्यम ठरेल. यामुळे कंपन्यांना लागणारे कुशल मनुष्यबळ स्थानिक पातळीवरच तयार करता येईल.

यापूर्वी, कोविड-१९ महामारीच्या काळात १०,००० रिव्हर्स मायग्रंट्ससाठी ‘Rapid Reskilling’ (त्वरित कौशल्य विकास) कार्यक्रम यशस्वीपणे राबविण्यात आला होता. या अनुभवाचा उपयोग करून आयटी पार्कच्या गरजेनुसार कुशल कामगार तयार करण्यासाठी स्किल सेंटर एक मजबूत ‘ब्रिज’ (Bridge) म्हणून काम करू शकेल.

५.३. अपेक्षित रोजगार आणि उद्योजकता

नागेवाडी येथील आयटी पार्कमुळे साताऱ्यात विविध प्रकारच्या नोकरीच्या संधी उपलब्ध होणार आहेत. हा पार्क प्रामुख्याने आयटी आणि सॉफ्टवेअर फर्म्स, नव्याने सुरू होणारे स्टार्टअप्स, इनक्युबेटर्स आणि तंत्रज्ञान-आधारित सेवा प्रदात्यांना (BPO/KPO) आकर्षित करेल.

गुंतवणूक आणि रोजगाराची संधी:

1. सॉफ्टवेअर विकास आणि सेवा: मोठ्या आयटी कंपन्यांची विस्तार कार्यालये (Satellite Offices).
2. स्टार्टअप्स आणि इनक्युबेशन: ‘ड’ वर्गातील सबसिडीचा फायदा घेऊन स्थानिक तरुणांना स्वतःच्या टेक-आधारित कंपन्या सुरू करण्याची सुवर्णसंधी मिळेल.
3. समर्थन सेवा: लॉजिस्टिक्स, हॉस्पिटॅलिटी, फूड, वाहतूक आणि प्रशासकीय सेवांसाठी अप्रत्यक्ष रोजगार निर्माण होईल.

६: पुढील टप्पे, आव्हाने आणि दीर्घकालीन दृष्टीकोन

नागेवाडी आयटी पार्कची घोषणा हा एक महत्त्वाचा प्रारंभिक टप्पा आहे. यानंतर प्रकल्पाच्या प्रत्यक्ष अंमलबजावणीची गती आणि साताऱ्याच्या उदयोन्मुख टेक हब म्हणून स्थान निश्चित करणे महत्त्वाचे आहे.

६.१. अंमलबजावणीची गती आणि कालमर्यादा

जमीन औद्योगिक क्षेत्र म्हणून घोषित झाल्यामुळे, जमीन हस्तांतरण प्रक्रिया लवकरच पूर्ण होईल. यानंतर तातडीने पायाभूत सुविधांच्या विकासाचे काम सुरू होईल. एमआयडीसीद्वारे  रस्त्यांचे बांधकाम, वीज उपकेंद्र (Sub-station) उभारणी आणि पाणीपुरवठा लाइन्स टाकण्याचे काम (ज्यासाठी शिवेंद्रसिंहराजे यांनी सूचना दिल्या आहेत) वेगाने सुरू होणे अपेक्षित आहे.

या प्रकल्पामुळे स्थानिक रिअल इस्टेट क्षेत्रावर त्वरित सकारात्मक परिणाम दिसू लागला आहे. साताऱ्यातील निवासी आणि व्यावसायिक मालमत्तांची मागणी वाढत आहे, ज्याचे संकेत काही RERA नोंदणीकृत प्रकल्पांच्या पूर्णत्वाची तारीख ३१ डिसेंबर २०२७  पर्यंत निश्चित झाल्याने मिळतात. रिअल इस्टेटचा हा विकास, आयटी पार्कच्या कालमर्यादेनुसार होणाऱ्या आर्थिक वाढीचे प्रतिनिधित्व करतो.

६.२. सातारा: महाराष्ट्राचा उदयोन्मुख टेक हब

साताऱ्याने आता केवळ पुणे किंवा मुंबईला पर्याय म्हणून नव्हे, तर एक स्वतंत्र आणि आकर्षक ‘टेक हब’ म्हणून स्वतःची ओळख निर्माण करण्याचे ध्येय ठेवले पाहिजे. साताऱ्याने आता औद्योगिक आणि शैक्षणिक विकासात कोल्हापूर किंवा नाशिकच्या बरोबरीने येण्याचे लक्ष्य ठेवले पाहिजे.

साताऱ्याकडे असलेले सामरिक फायदे (Strategic Advantages) त्याला हे लक्ष्य साध्य करण्यासाठी मदत करतील:

सातारा-नाशिक-कोल्हापूर विकास तुलना (Satara Development Benchmark)

घटक	सातारा आयटी पार्क (Nagewadi)	तुलनात्मक बेंचमार्क (नाशिक/कोल्हापूर)	साताऱ्याचे सामरिक ध्येय
स्थानिक अर्थव्यवस्था वर्गीकरण	D Category (उच्च सवलती)	नाशिक/कोल्हापूर (C/D Category)	कमी परिचालन खर्चाद्वारे गुंतवणूक आकर्षित करणे.
मनुष्यबळ	मोठा तांत्रिक विद्यार्थी पूल, स्किल सेंटर नियोजन	स्थापित टॅलेंट बेस	स्थानिक टॅलेंट पूलचा त्वरित आणि कार्यक्षम वापर करणे.
भौगोलिक कनेक्टिव्हिटी	NH4, पुण्यापासून १.५ तास	राष्ट्रीय महामार्गांवर स्थान	Pune/Bangalore मार्केटमधून विस्तार कॅप्चर करणे.
प्रकल्पाचे स्वरूप	IT पार्क, स्किल सेंटर, कन्व्हेन्शन सेंटर	बहु-क्षेत्रीय विकास केंद्र	केवळ औद्योगिक नव्हे, तर व्यावसायिक आणि नागरी केंद्र बनणे.

सातारा हे उत्कृष्ट कनेक्टिव्हिटी , राहण्याचा कमी खर्च, स्वच्छ जीवनशैली  आणि सरकारी प्रोत्साहन योजना (D श्रेणी)  यामुळे महाराष्ट्राच्या नकाशावर एक महत्त्वपूर्ण आयटी डेस्टिनेशन म्हणून उदयास येईल, अशी अपेक्षा आहे.

७: निष्कर्ष आणि सोशल मीडिया विपणन

साताऱ्याच्या नागेवाडी येथील ४२.८७ हेक्टर जागेला औद्योगिक क्षेत्र म्हणून घोषित करण्याचा निर्णय जिल्ह्याच्या विकासाला एक नवी दिशा देणारा आहे. ना. शिवेंद्रसिंहराजे भोसले यांच्या नेतृत्वाने आणि खासदार उदयनराजे भोसले यांच्या पाठपुराव्याने हा ऐतिहासिक टप्पा गाठला आहे.

या प्रकल्पामुळे दोन महत्त्वाचे परिणाम साध्य होतील: एक म्हणजे पुण्यातून होणाऱ्या औद्योगिक विस्ताराला साताऱ्यात जागा मिळेल आणि दुसरे म्हणजे स्थानिक तरुणांचे शहरांकडे होणारे स्थलांतर थांबेल. ‘ड’ श्रेणीतील भरघोस सरकारी सवलती आणि महामार्गाची उत्कृष्ट कनेक्टिव्हिटी यामुळे सातार लवकरच महाराष्ट्रातील एक महत्त्वाचे ‘टेक हब’ म्हणून उदयास येईल आणि स्थानिक अर्थव्यवस्थेसाठी हा एक अत्यंत सकारात्मक बदल ठरेल. पायाभूत सुविधांच्या जलद विकासावर लक्ष केंद्रित करणे, हाच आता पुढील यशाचा मार्ग आहे.

८: वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)

प्र १. सातारा आयटी पार्क नेमका कुठे उभारला जात आहे?

उ. सातारा आयटी पार्क पुणे-बंगळूर राष्ट्रीय महामार्गालगत नागेवाडी (Mouje Nagewadi), ता. सातारा येथील शासकीय जमिनीवर उभारला जात आहे.

प्र २. नागेवाडी येथील किती जागा औद्योगिक क्षेत्र म्हणून घोषित झाली आहे?

उ.महाराष्ट्र शासनाने नागेवाडी येथील ४२ हेक्टर ८७ आर (42.87 Ha) इतकी जागा आयटी पार्कसाठी औद्योगिक क्षेत्र म्हणून घोषित केली आहे.

प्र३. साताऱ्यातील आयटी पार्क प्रकल्पामागे कोणत्या प्रमुख नेत्यांचे प्रयत्न आहेत?

उ.सार्वजनिक बांधकाम मंत्री ना. शिवेंद्रसिंहराजे भोसले आणि खासदार उदयनराजे भोसले या दोघांनीही या प्रकल्पासाठी शासनाकडे सातत्याने पाठपुरावा केला आहे. शिवेंद्रसिंहराजे भोसले यांच्या प्रयत्नांना या अधिसूचनेमुळे मोठे यश मिळाले आहे.

प्र ४. साताऱ्यातील आयटी कंपन्यांना कोणत्या प्रकारच्या सरकारी सवलती मिळतील?

उ.सातारा शहर ‘ड’ (D Category) औद्योगिक क्षेत्रात मोडत असल्याने, आयटी कंपन्यांना PSI-2019 अंतर्गत १००% स्टॅम्प ड्युटी माफी, १५ वर्षांपर्यंत वीज शुल्क माफी आणि वीज दर सबसिडी मिळते.

प्र ५. आयटी पार्कमुळे साताऱ्यातील स्थानिक तरुणांना काय फायदा होईल?

उ.या प्रकल्पामुळे पुण्या-मुंबईकडे होणारे तरुणांचे स्थलांतर थांबेल. तसेच, सॉफ्टवेअर, स्टार्टअप्स आणि BPO/KPO कंपन्यांमध्ये थेट रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतील.

प्र६. ‘ड’ (D) श्रेणी औद्योगिक वर्गीकरण म्हणजे काय?

उ.‘ड’ श्रेणी म्हणजे महाराष्ट्र शासनाच्या दृष्टीने औद्योगिकदृष्ट्या कमी विकसित प्रदेश. या श्रेणीतील उद्योगांना आकर्षित करण्यासाठी शासन PSI-2019 धोरणांतर्गत सर्वात जास्त आर्थिक आणि कर सवलती (Subsidy) देते.

प्र ७. आयटी पार्कचे बांधकाम कधी सुरू होण्याची अपेक्षा आहे?

उ.जमीन हस्तांतरण पूर्ण झाल्यावर, एमआयडीसीद्वारे कंटूर सर्व्हे आणि पायाभूत सुविधांचा विकास त्वरित सुरू होईल. कंपन्यांचे ऑनबोर्डिंग आणि प्रत्यक्ष बांधकाम प्रक्रिया नजीकच्या काळात सुरू होण्याची अपेक्षा आहे.

प्र ८. आयटी पार्कमुळे साताऱ्याला पुणे शहरावर आधारित कनेक्टिव्हिटीचा काय फायदा होईल?

उ.नागेवाडी महामार्गालगत असल्याने आणि पुणे शहरापासून फक्त दीड तासांवर असल्याने, आयटी कंपन्यांना त्यांची विस्तार कार्यालये (Satellite Offices) साताऱ्यात सुरू करणे सुलभ होईल आणि कर्मचाऱ्यांसाठी प्रवासाचा ताण कमी होईल.

प्र ९. या पार्कमुळे केवळ आयटी कंपन्याच येतील की इतर उद्योगांनाही संधी आहे?

उ.मुख्यत्वे आयटी/आयटीईएस कंपन्या येतील. तथापि, आयटी धोरण २०२१ नुसार २०% जागा सपोर्टिंग सेवांसाठी वापरता येते.याव्यतिरिक्त, कन्व्हेन्शन सेंटर आणि स्किल सेंटर मुळे हॉस्पिटॅलिटी, शिक्षण आणि लॉजिस्टिक्स क्षेत्रातील उद्योगांनाही मोठी संधी मिळेल.

प्र १०. आयटी पार्कसाठी आवश्यक पायाभूत सुविधांची तयारी कशी आहे?

उ.पायाभूत सुविधांच्या विकासासाठी (वीज, पाणी, रस्ते) नियोजन सुरू आहे. महत्त्वाचे म्हणजे, साताऱ्यात आधीच उच्च-गती फायबर ऑप्टिक कनेक्टिव्हिटी (1 Gbps पर्यंत) उपलब्ध आहे.

#SataraITPark #नागेवाडी #ShivendrasinhrajeBhosale #UdayanrajeBhosale #MIDC #MaharashtraITPolicy #Tier2Cities #JobCreation #साताऱ्यातरोजगार #महाराष्ट्राचाविकास

: #SataraITPark #नागेवाडी #ShivendrasinhrajeBhosale #UdayanrajeBhosale #MIDC #MaharashtraITPolicy #Tier2Cities #JobCreation #साताऱ्यातरोजगार #महाराष्ट्राचाविकास

=============================================================================================================

 माहिती In मराठी:

आमच्यासोबत कनेक्ट व्हा!

🌸 आर्थिक माहिती आणि महत्त्वाच्या अपडेट्ससाठी आम्हाला फॉलो करा:

प्लॅटफॉर्म	लिंक
🌐 Website	https://www.mahitiinmarathi.in
💬 WhatsApp Channel	https://whatsapp.com/channel/0029Val2tuCJuyAB49GXhp14
📘 Facebook	https://www.facebook.com/mahitiinmarathi
📸 Instagram	https://www.instagram.com/mahitiinm
🧵 Threads	https://www.threads.net/@mahitiinm
📢 Telegram	https://t.me/+8748TkxWbp85YzVl
📧 Email	mahitiinm@gmail.com

 टॅग्स: #माहितीInमराठी #MahitiInMarathi #FollowUs #SocialMedia #MarathiNews #StayUpdated