आजच्या धावपळीच्या जीवनशैलीमध्ये रक्ताची कमतरता ही एक सामान्य समस्या बनली आहे. विशेषतः महिलांमध्ये मासिक पाळी, प्रसूती किंवा शरीरात लोहतत्त्व कमी झाल्यामुळे रक्त घटते. लहान मुलं आजारी पडल्यानंतर, वृद्ध व्यक्तींमध्ये किंवा विशिष्ट आजारांनंतरही हिमोग्लोबिन कमी होण्याचे प्रमाण वाढले आहे.
रक्ताची कमतरता ही वेळेवर लक्ष दिलं नाही तर थकवा, चक्कर येणे, अंगात ऊर्जा नसणे, केस गळती, त्वचा फिकट पडणे अशा अनेक समस्यांना निमंत्रण देऊ शकते. त्यामुळे योग्य आहार आणि जीवनशैलीत बदल करून नैसर्गिकरित्या रक्त वाढवणे अत्यंत गरजेचे आहे.
या लेखामध्ये आपण रक्त वाढवण्यासाठी प्रभावी, घरगुती आणि सोपे उपाय जाणून घेणार आहोत.
रक्त कमी होण्याची कारणे खालीलप्रमाणे:
शरीरातील रक्त वाढवण्यासाठी आहार हा सर्वात महत्वाचा घटक आहे. योग्य आहार घेतल्यास काही आठवड्यांतच हिमोग्लोबिन पातळीत सुधारणा दिसून येते. खालीलप्रमाणे काही अत्यंत फायदेशीर पदार्थांचे सेवन करावे:
मोड आलेल्या हरभऱ्याचे, मूगाचे, वाटण्याचे सेवन केल्याने प्रथिने, लोहतत्त्व आणि जीवनसत्त्वे मिळतात. यामुळे शरीरातील हिमोग्लोबिन पातळी सुधारते.
हंगामी फळं ही पोषणतत्त्वांनी भरलेली असतात. त्यामध्ये व्हिटॅमिन C आणि लोहाचे प्रमाण भरपूर असते. त्यामुळे डाळिंब, सफरचंद, बीट, केळी, संत्री यांचा नियमित आहारात समावेश करा.
गुळ हे नैसर्गिक आयरनचा स्त्रोत आहे. शेंगदाण्यात प्रथिने आणि चांगल्या चरबीसह लोहतत्त्व देखील असते. गुळ-शेंगदाण्याचे मिश्रण नाश्त्यासाठी उपयुक्त आहे.
राजगिऱ्याचे लाह्या, लाडू किंवा गुळासह खीर खाल्ल्यास शरीराला ऊर्जा आणि लोहतत्त्व मिळते. राजगिऱ्यात भरपूर कॅल्शियम आणि प्रथिने देखील असतात.
सफरचंद हे “रोज एक सफरचंद, डॉक्टरपासून लांब ठेवा” यासाठी प्रसिद्ध आहे, कारण ते शरीराला पोषण पुरवते. बीट हे रक्त वाढवण्यासाठी अत्यंत प्रभावी असून रक्तातील लोहाचे प्रमाण सुधारते.
डाळिंब खाल्ल्याने रक्तशुद्धी होते, हिमोग्लोबिन वाढते आणि त्वचाही चमकदार राहते. त्यामुळे दररोज एक डाळिंब खाणे फायदेशीर ठरते.
हळद ही नैसर्गिक अँटीसेप्टिक असून रक्त शुद्ध करण्यासाठी आणि वाढवण्यासाठी उपयुक्त आहे. दूधात हळद टाकून प्यायल्यास शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते.
काजू, बदाम, अंजीर, मनुका यांसारख्या सुकामेव्यांमध्ये लोहतत्त्व आणि अन्य पोषकतत्त्वे भरपूर प्रमाणात असतात. शेंगदाणे हे स्वस्त, पौष्टिक आणि रक्त वाढवण्यासाठी सोपे घरगुती उपाय आहे.
रात्री दोन अंजीर पाण्यात भिजवून सकाळी खाल्ल्यास शरीरातील रक्तवाढीस मदत होते. अंजीर पचन सुधारतो आणि लोहतत्त्वही पुरवतो.
मक्याचे कणीस हे ऊर्जा, फायबर्स आणि लोहाचा चांगला स्रोत आहे. थकवा जाणवत असल्यास नियमितपणे मक्याचे सेवन करावे.
रोज रात्री दूध आणि खजूर घेतल्यास शरीराला आवश्यक पोषण मिळते आणि हिमोग्लोबिन पातळी वाढते. दूधातील कॅल्शियम व प्रथिने आणि खजूरातील ऊर्जा यांचे हे उत्तम संयोजन आहे.
सोयाबीन हे प्रथिनांचा राजा मानले जाते. विशेषतः रक्तवाढीसाठी यामध्ये भरपूर पोषकतत्त्वे असतात. दररोज थोडे सोयाबीन खाल्ल्यास शरीर ताकदवान होते.
या पालेभाज्यांमध्ये आयर्न, फॉलिक अ‍ॅसिड आणि व्हिटॅमिन C चा भरपूर प्रमाण असतो. त्यामुळे रक्त तयार होण्याची प्रक्रिया गतीमान होते.
विविध प्रकारच्या फळभाज्या आहारात ठेवल्याने शरीराला विविध जीवनसत्त्वे आणि खनिजे मिळतात, जे रक्त वाढीसाठी उपयुक्त आहेत.
कधी कधी आहारातून आवश्यक लोह मिळाले नाही, किंवा शरीर गंभीर रक्ताची कमतरता दर्शवत असेल, तर डॉक्टरांच्या सल्ल्याने खालील गोष्टी घेता येतात:
रक्तवाढ ही फक्त औषधांवर अवलंबून राहून शक्य नाही, तर नैसर्गिक पद्धतीने योग्य आहार, जीवनशैलीतील बदल आणि थोडेसे नियोजन यामुळे शरीरातील हिमोग्लोबिन पातळी वाढवता येते. महिलांनी, लहान मुलांनी आणि वृद्धांनी याकडे विशेष लक्ष दिल्यास थकवा, चक्कर येणे, अशक्तपणा यांसारख्या समस्या सहज टाळता येतात.
तुरटीचा वापर करा आणि आयुष्यभर त्वचारोग टाळा! आपल्यापैकी बरेच जण हजारो रुपये खर्च करून त्वचेसाठी क्रीम्स, साबण, लोशन विकत घेतात. पण कधी विचार केला आहे का की १० रुपयांत मिळणारी एक वस्तू तुमचे अनेक त्वचाविकार अधिक वाचा…
त्राटक म्हणजे काय? त्राटक हा एक प्राचीन ध्यानतंत्र आहे, ज्याचा अर्थच आहे — “टक लावून पाहणे”. संस्कृत शब्द ‘त्राटक’चा अर्थ आहे नजर न हलवता एखाद्या वस्तूकडे एकटक पाहणे. हे ध्यान हठयोगातील षट्कर्मांपैकी एक मानले जाते अधिक वाचा…
🌦️ पावसाळ्याची सुरूवात आणि आरोग्याची काळजी पावसाळा सुरू झाला की हवामानात आर्द्रता वाढते, आणि त्यासोबतच सर्दी, खोकला, ताप, अपचन अशा अनेक तक्रारींना आमंत्रण मिळते. यावेळी शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत ठेवणे अत्यंत आवश्यक असते. बाजारातील औषधांपेक्षा अधिक वाचा…
