Home / इतर / कलाम बौद्धिक संपदा साक्षरता आणि जागरूकता अभियान (KAPILA योजना) – नवकल्पनांना कायदेशीर संरक्षण

इतर

कलाम बौद्धिक संपदा साक्षरता आणि जागरूकता अभियान (KAPILA योजना) – नवकल्पनांना कायदेशीर संरक्षण

By Mahiti In Marathi

No Comments

August 10, 2025 12:11 pm

कलाम बौद्धिक संपदा साक्षरता आणि जागरूकता अभियान (KAPILA योजना)

प्रस्तावना

भारतामध्ये नावीन्य, संशोधन आणि स्टार्टअप संस्कृतीला चालना देण्यासाठी बौद्धिक संपदा अधिकार (Intellectual Property Rights – IPR) याबाबतची माहिती असणे अत्यंत आवश्यक आहे. मात्र, अनेक संशोधक, विद्यार्थी व उद्योजकांना पेटंट, कॉपीराइट, ट्रेडमार्क यांसारख्या संकल्पनांची पुरेशी जाणीव नसते. हीच पोकळी भरून काढण्यासाठी KAPILA योजना सुरू करण्यात आली.

योजनेचा अर्थ आणि उद्दिष्ट

KAPILA म्हणजे Kalam Program for Intellectual Property Literacy and Awareness.

ही योजना माजी राष्ट्रपती व शास्त्रज्ञ डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांच्या नावाने १५ ऑक्टोबर २०२० रोजी त्यांच्या जयंतीनिमित्त सुरू करण्यात आली.

योजनेची प्रमुख उद्दिष्टे:

विद्यार्थ्यांना, संशोधकांना आणि उद्योजकांना बौद्धिक संपदेचे प्रकार व त्यांचे फायदे समजावणे.
पेटंट नोंदणी प्रक्रियेबाबत मार्गदर्शन करणे.
संशोधन आणि नवकल्पनांना कायदेशीर संरक्षण देण्यासाठी प्रोत्साहन देणे.

मुख्य वैशिष्ट्ये

ऑनलाइन प्रशिक्षण व वेबिनार्स: महाविद्यालये, विद्यापीठे आणि संशोधन संस्थांमध्ये IP Awareness प्रोग्राम.

पेटंट फाइलिंगसाठी मदत: विद्यार्थ्यांना पेटंट अर्ज सादर करण्यासाठी तांत्रिक व कायदेशीर मार्गदर्शन.

शैक्षणिक अभ्यासक्रमात समावेश: IPR विषयी विषयांचे प्रशिक्षण.

प्रोत्साहन योजना: अधिकाधिक पेटंट फाइल करणाऱ्या संस्था आणि विद्यार्थ्यांचा गौरव.

बौद्धिक संपदेचे प्रकार

KAPILA योजनेअंतर्गत खालील प्रकारांवर जागरूकता निर्माण केली जाते:

पेटंट (Patent) – शोध आणि नवकल्पनांचे कायदेशीर हक्क.

कॉपीराइट (Copyright) – साहित्य, कला, संगीत यांचे संरक्षण.

ट्रेडमार्क (Trademark) – ब्रँड, लोगो, नावाचे हक्क.

इंडस्ट्रियल डिझाईन (Industrial Design) – उत्पादनाच्या डिझाईनचे हक्क.

भौगोलिक संकेत (Geographical Indications) – विशिष्ट प्रदेशाशी संबंधित उत्पादने.

योजनेचे फायदे

संशोधनाचे संरक्षण: शोध चोरले जाण्याचा धोका कमी.

उद्योगवृद्धी: स्टार्टअप्सना ब्रँड ओळख निर्माण करणे सोपे.

आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा: भारतीय नवकल्पनांना जागतिक बाजारात स्थान.

आर्थिक लाभ: पेटंट परवानग्या आणि रॉयल्टीतून उत्पन्न.

निष्कर्ष

KAPILA योजना ही विद्यार्थ्यांपासून उद्योगजगतापर्यंत बौद्धिक संपदेचे महत्त्व पोहोचवणारे एक प्रभावी व्यासपीठ आहे. डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम यांच्या नावाने सुरू झालेली ही योजना भारताला “नवकल्पनांचा महासत्ता” बनवण्याच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.

जागरूकता, प्रशिक्षण आणि कायदेशीर मदतीद्वारे ही योजना संशोधन संस्कृतीला नवा उभारी देत आहे.

Tagged:Intellectual Property Rights IPR जागरूकता KAPILA योजना कलाम बौद्धिक संपदा साक्षरता डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम योजना पेटंट नोंदणी पेटंट फायदे बौद्धिक संपदा प्रकार भारतातील स्टार्टअप्स संशोधन संरक्षण

Mahiti In Marathi

📝 About Us – माहिती In मराठी 🌸 आमच्याबद्दल"माहिती In मराठी" ही वेबसाइट कोणत्याही सरकारी संस्था, केंद्र किंवा राज्य सरकारशी थेट संबंधित नाही. येथे प्रकाशित होणारी सर्व माहिती ही अधिकृत सरकारी वेबसाइट्स, योजना दस्तऐवज, वर्तमानपत्रे आणि विश्वसनीय स्रोतांवर आधारित असते.आमचा मुख्य उद्देश म्हणजे महाराष्ट्र राज्य व केंद्र सरकारच्या योजना, नोकरी, शिक्षण, शेती, आरोग्य, तंत्रज्ञान आणि इतर उपयुक्त विषयांवरील अचूक, अद्ययावत आणि संक्षिप्त माहिती सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचवणे हा आहे.✅ आमची वचनबद्धताआम्ही वाचकांना फक्त विश्वसनीय स्रोतांवर आधारित माहिती देतो.कोणतीही अधिकृत कृती करण्यापूर्वी, वाचकांनी संबंधित योजनेच्या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट देणे आवश्यक आहे.आरोग्यविषयक माहिती ही फक्त सर्वसाधारण ज्ञानाच्या स्वरूपात दिली जाते. कोणताही वैद्यकीय निर्णय घेण्यापूर्वी तज्ज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.🌍 आमचा डिजिटल उपक्रमआजही ग्रामीण व शहरी भागांतील अनेक नागरिकांना सरकारी योजना, शेतीविषयक नवकल्पना, नोकरीच्या संधी, आरोग्यविषयक माहिती आणि ताज्या बातम्यांबाबत योग्य माहिती मिळत नाही. ही उणीव लक्षात घेऊनच आम्ही "माहिती In मराठी" हा डिजिटल उपक्रम सुरू केला आहे.आमच्या माध्यमातून तुम्हाला मोबाईलवरूनच हवी ती माहिती सोप्या, मराठीत आणि विश्वासार्ह स्वरूपात सहज मिळेल.📢 आमच्याशी जोडातुम्ही आमचं कंटेंट तुमच्या कुटुंबीय, मित्रपरिवार आणि समाजातील इतरांना शेअर करून अधिकाधिक लोकांपर्यंत पोहोचवू शकता. आम्ही फेसबुक, व्हॉट्सअ‍ॅप, इंस्टाग्राम, टेलिग्राम, ट्विटर आणि युट्युबवरही सक्रिय आहोत.👉 तसेच, तुम्हाला एखादी नवी योजना, सूचना किंवा महत्त्वाची माहिती माहित असल्यास, आम्हाला या ई-मेलवर जरूर संपर्क करा: 📩 mahitiinmarathi@gmail.com