सुधारित आयकर विधेयक २०२५ – ६३ वर्षांनंतरचा ऐतिहासिक बदल

सुधारित आयकर विधेयक २०२५ – ६३ वर्षांनंतर मोठा कर कायदा बदल, जाणून घ्या सविस्तर माहिती -income tax department

सुधारित आयकर विधेयक २०२५ – केंद्रीय आर्थिकमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी ११ ऑगस्ट २०२५ रोजी संसदेत सुधारित आयकर विधेयक २०२५ सादर करून भारतीय कर इतिहासात एक नवा टप्पा गाठला आहे. हे विधेयक १९६१ च्या आयकर कायद्याला बदलून अधिक आधुनिक, सोपे आणि डिजिटल-प्रथमिक चौकट निर्माण करण्याच्या उद्देशाने तयार करण्यात आले आहे.

यामध्ये विद्यमान कर दर किंवा स्लॅबमध्ये कोणताही बदल नाही, मात्र कर रचनेची भाषा, प्रक्रिया आणि तांत्रिक सुधारणा मोठ्या प्रमाणात करण्यात आल्या आहेत. हे विधेयक १ एप्रिल २०२६ पासून लागू होणार असून, याला गेल्या काही दशकातील सर्वात मोठी कर सुधारणा म्हटले जात आहे.

सुधारित आयकर विधेयक २०२५ पार्श्वभूमी – ६३ वर्षांचा कायदा बदलण्याची गरज का भासली?

भारतातील आयकर कायदा १९६१ आजच्या डिजिटल युगात जरा जुना व गुंतागुंतीचा झाला होता. तांत्रिक शब्द, लांबलचक प्रक्रिया, आणि आंतरराष्ट्रीय कर संकल्पनांशी जुळवून घेण्यात तो कमी पडत होता.

तसेच, डिजिटल अर्थव्यवस्था, व्हर्च्युअल मालमत्ता, ई-गव्हर्नन्स आणि ऑटोमेटेड कर मूल्यांकन यांसाठी जुन्या कायद्यात आवश्यक पायाभूत तरतुदी नव्हत्या. त्यामुळे कायद्याचे साधिकीकरण आणि आधुनिकीकरण अत्यावश्यक झाले.

 

सुधारित आयकर विधेयक संसदीय समितीचा ४,५०० पानांचा अहवाल

संसदीय समितीचे अध्यक्ष भाजप खासदार बैजयंत पांडा यांच्या मार्गदर्शनाखाली २८५ शिफारशी असलेला सविस्तर अहवाल तयार झाला.

यामध्ये प्रामुख्याने खालील बाबींवर भर देण्यात आला –

  • भाषेचे साधिकीकरण
  • मसुद्याच्या दुरुस्ती
  • क्रॉस-रेफरन्स सुधारणा
  • प्रक्रिया अधिक पारदर्शक व सोपी करणे
  • सुधारित विधेयकातील प्रमुख सुधारणा
  1. Tax Year Concept

आधीच्या “पूर्ववर्ष” (Previous Year) आणि “मूल्यांकन वर्ष” (Assessment Year) या पद्धतीऐवजी Tax Year ही नवी संकल्पना आणली आहे.

यामुळे उत्पन्न मिळवणे व कर भरणे एकाच वर्षात होईल, आणि गणना प्रक्रिया अधिक सोपी होईल.

  1. कर परताव्याची (Refund) लवचिकता

उशिराने दाखल केलेल्या TDS रकमेचे परतावे मिळण्याची मुभा दिली जाईल.

यामुळे करदात्यांना आर्थिक दिलासा मिळेल.

  1. अनामिक देणगीवर मर्यादा

अनामिक देणग्या केवळ धार्मिक ट्रस्टनाच देण्याची मुभा असेल.

सामाजिक सेवा संस्थांना अशा देणग्या घेता येणार नाहीत.

  1. डिजिटल-प्रथमिक चौकट

कर भरणे, हिशोब परीक्षा आणि मूल्यांकन पूर्णपणे ऑटोमेटेड केले जाईल.

व्हर्च्युअल डिजिटल मालमत्ता यावर विशेष कर नियम लागू होतील.

  1. शब्दसंख्या व कलमे कमी

जुन्या कायद्यातील सुमारे ५ लाख शब्द आता २.६ लाखांवर आणले आहेत.

५३६ कलमे व १६ अनुसूची असतील, ज्यामुळे वाचन सोपे होईल.

नव्या कायद्याचे करदात्यांसाठी फायदे

  • सोपे भाषांतर आणि समजण्याजोगे कलम
  • कर प्रक्रियेत पारदर्शकता आणि वेग
  • डिजिटल युगाशी सुसंगत नियमावली
  • रिफंड प्रक्रिया सोपी व वेगवान
  • अनावश्यक कागदपत्रांची गरज कमी
सुधारित आयकर विधेयकचा अर्थव्यवस्थेवर होणारा परिणाम

या सुधारित कायद्यामुळे –

  • विदेशी गुंतवणूकदारांचा विश्वास वाढेल.
  • व्यवसायांसाठी कर अनुपालन सोपे होईल.
  • कर संकलन कार्यक्षमतेत वाढ होईल.
  • डिजिटल अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल.
सरकारचा दृष्टिकोन

संसदीय कार्यमंत्री किरेन रिजिजू यांनी स्पष्ट केले की, सरकारने “बहुतेक सर्व” शिफारशी स्वीकारल्या आहेत. जुना मसुदा मागे घेऊन नवा मसुदा आणण्यामागे उद्देश करदात्यासाठी अधिक सुलभ प्रणाली तयार करणे हा आहे.

अमलबजावणीची वेळ व पुढील पाऊल

हा कायदा १ एप्रिल २०२६ पासून लागू होईल.

त्याआधी आयकर विभाग, व्यावसायिक संघटना आणि करदाते यांना आवश्यक प्रशिक्षण व माहिती दिली जाईल.

निष्कर्ष

सुधारित आयकर विधेयक २०२५ हे केवळ कायदा बदल नाही, तर भारतीय कर प्रणालीचे डिजिटल रूपांतर आहे. करदात्यांसाठी प्रक्रिया सोपी करणे, भाषेचे साधिकीकरण, आणि डिजिटल-प्रथमिक चौकट हा या विधेयकाचा गाभा आहे. ६३ वर्षांनंतर झालेला हा बदल केवळ करदात्यांनाच नव्हे, तर संपूर्ण भारतीय अर्थव्यवस्थेला नव्या उंचीवर नेईल.

#सुधारितआयकरविधेयक२०२५ #निर्मलासीतारामन #TaxReformIndia #IndianIncomeTax2025

Share on WhatsApp

नवीन योजना

Mahiti In Marathi website is developed for specially maharashtra farmers, to share various schemes in their region like shetkari yojana, sarkari yojana, krushi yojana, GR, Anudan etc.
© Mahiti In Marathi | All rights reserved