भारत निवडणूक आयोगाची मोठी कारवाई – ३३४ अमान्यताप्राप्त पक्षांची नोंदणी रद्द – bhartiya nivadnuk aayog
भारत निवडणूक आयोगाने निवडणूक व्यवस्थेतील पारदर्शकता वाढवण्यासाठी ३३४ नोंदणीकृत परंतु मान्यता नसलेल्या राजकीय पक्षांची नोंदणी रद्द केली आहे. जाणून घ्या सविस्तर माहिती आणि महाराष्ट्रातील प्रभावित पक्षांची यादी.
भारत निवडणूक आयोग, राजकीय पक्ष नोंदणी रद्द, RUPPs, लोकप्रतिनिधित्व कायदा १९५१, अमान्यताप्राप्त पक्ष, महाराष्ट्रातील रद्द पक्ष, ECI निर्णय
भारत निवडणूक आयोगाकडून ३३४ पक्षांची नोंदणी रद्द – पारदर्शकतेसाठी मोठी पाऊले
भारत निवडणूक आयोगाने (ECI) निवडणूक व्यवस्थेत पारदर्शकता आणण्यासाठी महत्त्वाची आणि ऐतिहासिक कारवाई करत ३३४ नोंदणीकृत पण मान्यता नसलेल्या राजकीय पक्षांची (RUPPs) नोंदणी रद्द केली आहे. या कारवाईनंतर देशातील अशा पक्षांची संख्या २८५४ वरून २५२० वर आली आहे.
RUPPs म्हणजे काय?
RUPPs म्हणजे Registered Unrecognised Political Parties — हे असे पक्ष असतात, ज्यांची निवडणूक आयोगाकडे नोंदणी असते, पण त्यांना राष्ट्रीय किंवा प्रादेशिक पक्षाचा दर्जा मिळालेला नसतो. हे पक्ष निवडणुकीत भाग घेऊ शकतात, पण त्यांना मान्यताप्राप्त पक्षांना मिळणारे अनेक विशेषाधिकार मिळत नाहीत.
कारवाईचे कारण काय?
- लोकप्रतिनिधित्व कायदा, १९५१ च्या कलम २९अ अंतर्गत नोंदणी करताना पक्षांनी:
- पक्षाचे नाव, पत्ता, आणि पदाधिकाऱ्यांची माहिती द्यावी
- दर सहा वर्षांत किमान एकदा निवडणूक लढवावी
- जर हे निकष पूर्ण झाले नाहीत, तर आयोगाकडे नोंदणी रद्द करण्याचा अधिकार असतो. याच निकषांवर कारवाई करत आयोगाने ३३४ पक्षांची नोंदणी रद्द केली.
पडताळणीची प्रक्रिया
- जून २०२५ मध्ये, ECI ने राज्ये व केंद्रशासित प्रदेशांच्या मुख्य निवडणूक अधिकाऱ्यांना ३४५ RUPPs ची पडताळणी करण्याचे निर्देश दिले.
- संबंधित पक्षांना नोटिसा देऊन त्यांना प्रत्यक्ष सुनावणीची संधी देण्यात आली.
- मुख्य निवडणूक अधिकाऱ्यांच्या अहवालानुसार, ३३४ पक्षांनी आवश्यक अटींचे पालन केले नाही.
उर्वरित प्रकरणे पुनर्पडताळणीसाठी पाठवली गेली.
महाराष्ट्रातील रद्द झालेले ९ पक्ष
या कारवाईत महाराष्ट्रातील खालील नऊ अमान्यताप्राप्त पक्षांची नोंदणी रद्द झाली:
अवामी विकास पार्टी
बहुजन रयत पार्टी
भारतीय संग्राम परिषद
इंडियन मिलन पार्टी ऑफ इंडिया
नव भारत डेमोक्रॅटिक पार्टी
नवबहुजन समाज परिवर्तन पार्टी
पिपल्स गार्डियन
दि लोक पार्टी ऑफ इंडिया
युवा शक्ती संघटना
आता या पक्षांना काय लाभ मिळणार नाही?
नोंदणी रद्द झाल्यानंतर या पक्षांना:
लोकप्रतिनिधित्व कायदा, १९५१ मधील कलम २९ब व २९क अंतर्गत लाभ
आयकर कायदा, १९६१ मधील सवलती
निवडणूक चिन्ह आदेश, १९६८ अंतर्गत फायदे मिळणार नाहीत.
अपील करण्याची संधी
या निर्णयाविरोधात संबंधित पक्षांना ३० दिवसांच्या आत अपील करता येईल. मात्र, त्यासाठी त्यांना सर्व आवश्यक कागदपत्रे व नियमांचे पालन केल्याचे पुरावे द्यावे लागतील.
तपशीलवार यादी कुठे मिळेल?
रद्द झालेल्या पक्षांची संपूर्ण यादी पाहण्यासाठी, नागरिकांनी भारत निवडणूक आयोगाचे अधिकृत संकेतस्थळ भेट द्यावी. https://www.eci.gov.in/list-of-political-parties
ECI च्या मोहिमेचा पुढचा टप्पा
ECI आता उर्वरित RUPPs ची पुनर्पडताळणी करणार आहे. तसेच, भविष्यातील नोंदणी प्रक्रियेत अधिक कडक निकष लागू करण्याची शक्यता आहे.
निष्कर्ष
३३४ पक्षांची नोंदणी रद्द करण्याचा निर्णय हा भारत निवडणूक आयोगाचा निवडणूक प्रक्रियेत पारदर्शकता आणण्याच्या दिशेने महत्त्वपूर्ण टप्पा आहे. ही कारवाई मतदारांचा विश्वास वाढवेल आणि राजकीय व्यवस्थेत जबाबदारीची भावना मजबूत करेल.
#भारत_निवडणूक_आयोग #राजकीय_पक्ष #ECI #RUPPs #भारतीय_राजकारण #माहितीInमराठी #mahitiinmarathi
माहिती In मराठी
Website – www.mahitiinmarathi.in
E mail – mahitiinm@gmail.com
Facebook Link – https://www.facebook.com/profile.php?id=61573551054721Insagram Link – https://www.instagram.com/mahitiinm/?igsh=MW1jbDUzdHQwN2twMw%3D%3D#
Threads link – https://www.threads.com/@mahitiinm
