अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र कसे काढावे? आवश्यक कागदपत्रे आणि अर्ज प्रक्रिया

शेती हा आपल्या देशाचा कणा मानला जातो, आणि शेतकऱ्यांना शाश्वत आधार देण्यासाठी शासन विविध योजना लागू करत असते. या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र आवश्यक ठरते. हे प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी कोणती कागदपत्रे लागतात, कोण अर्ज करू शकतो, अर्ज कसा करावा आणि यामागील संपूर्ण प्रक्रिया या लेखात आपण स्पष्ट आणि सविस्तरपणे समजून घेणार आहोत.

अल्पभूधारक शेतकरी म्हणजे कोण?

अल्पभूधारक शेतकरी म्हणजे असा शेतकरी ज्याच्याकडे एकूण शेतीक्षेत्र १ हेक्टर (सुमारे २.५ एकर) पेक्षा कमी आहे.

तर १ ते २ हेक्टरपर्यंत शेती असलेल्यांना अनेक योजनांमध्ये लघु भूधारक समजले जाते.

हा दाखला मिळवणे म्हणजे केवळ एका कागदाचा उपयोग नसून, शासकीय योजनांमध्ये प्रवेशाचा दार उघडण्यासारखे आहे.

अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र का आवश्यक आहे?

• प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजनेचा लाभ घेण्यासाठी

• खत, बियाणे, औषधे यावर अनुदान मिळवण्यासाठी

• शेतीसाठी कमी व्याजाचे कर्ज मिळवण्यासाठी

• सिंचन, कृषी यंत्रसामग्री योजनेत प्राधान्य मिळवण्यासाठी

• कर्जमाफी योजनांमध्ये प्राथमिक पात्रता म्हणून

अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्रासाठी आवश्यक कागदपत्रे

१. ओळखीचा पुरावा (Identity Proof) – कोणतेही एक

• आधार कार्ड

• मतदार कार्ड

• पॅन कार्ड

• ड्रायव्हिंग लायसन्स

• सरकारी ओळखपत्र

२. पत्ता दर्शवणारा पुरावा (Address Proof) – कोणतेही एक

• आधार कार्ड

• रेशन कार्ड

• पाणी/वीज बिल

• प्रॉपर्टी टॅक्स पावती

• सातबारा/८अ उतारा

३. शेतीचे मालकी हक्क दर्शवणारे पुरावे

• ७/१२ उतारा

• ८अ उतारा

• तलाठ्याचा अहवाल (प्रत्यक्षा तपासणीसाठी)

४. स्वयंघोषणापत्र (Self Declaration)

• आपण अल्पभूधारक आहोत हे स्पष्ट करणारे आणि स्वाक्षरी केलेले पत्र

• ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया – Aaple Sarkar पोर्टलद्वारे

1.  https://aaplesarkar.mahaonline.gov.in या पोर्टलवर लॉगिन करा
2.  नवीन वापरकर्ता असल्यास रजिस्ट्रेशन करा
3.  “महसूल विभाग” > “महसूल सेवा” > “अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र” निवडा
4.  अर्जदाराचे नाव, पत्ता, क्षेत्रफळ, ७/१२ आणि ८अ तपशील भरा
5.  सर्व कागदपत्रे ७५ KB ते 500 KB मध्ये स्कॅन करून अपलोड करा
6. फोटो व सही ही योग्य स्वरूपात अपलोड करा
7. शुल्क भरून अर्ज सबमिट करा
8. पावती क्रमांक सुरक्षित ठेवा
9. १५ दिवसांत दाखला डिजिटल स्वरूपात मिळतो

• ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया – ग्रामपंचायत/तहसील कार्यालयात

• नजीकच्या ग्रामपंचायत, सेतू केंद्र किंवा तहसील कार्यालयात भेट द्या

• आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज सादर करा

• तलाठी किंवा मंडळ अधिकारी प्रत्यक्ष शेती तपासणी करतो (जिथे आवश्यक)

• पात्र असल्यास ७-१५ दिवसात दाखला दिला जातो

अर्ज करताना लक्षात ठेवण्यासारख्या गोष्टी

1. खोटी माहिती किंवा अपूर्ण दस्तऐवज दिल्यास अर्ज फेटाळला जाऊ शकतो
2. सर्व माहिती पारदर्शक व खरी असावी
3. एकत्रित स्कॅन केलेली फाईल असल्यास प्रक्रिया जलद होते
4. अर्जाचा स्टेटस SMS/Email द्वारे कळवला जातो
5. प्रमाणपत्र डिजिटल किंवा प्रिंट स्वरूपात वापरता येते

अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्राचे फायदे

१. प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी (PM-KISAN)

दरवर्षी ₹6000 पर्यंत थेट बँक खात्यावर अनुदान.

२. PMFBY – पिकविमा योजना

हवामान व नैसर्गिक आपत्तीत भरपाईची पात्रता.

३. कृषि यांत्रिकीकरण योजना

ट्रॅक्टर, थ्रेशर, रोटावेटरवर अनुदान.

४. सिंचन सुविधा व ठिबक योजना

ठिबक सिंचन, स्प्रिंकलर, सोलर पंप यांवर सवलत.

५. खत व बियाणे खरेदीवरील सवलत

शासकीय बियाणे दुकानांतून अनुदान दराने खरेदी.

६. कर्ज व कर्जमाफी योजनेतील प्राथमिक पात्रता

अल्पभूधारक हे निकष मानून अनेक ठिकाणी सवलती.

काही महत्त्वाच्या योजना – ज्यात अल्पभूधारक दाखला आवश्यक

डिजीटल भारतात शेतकऱ्यांची एक पाऊलभर वाटचाल

महत्वाचे म्हणजे आता ‘Aaple Sarkar’ सारख्या पोर्टल्समुळे शेतकऱ्यांना घरबसल्या अर्ज करता येतो, स्टेटस पाहता येतो आणि वेळेवर दाखला मिळवता येतो. हे शेतकऱ्यांसाठी फारच सोयीचे झाले आहे.

निष्कर्ष (Conclusion)

अल्पभूधारक शेतकरी प्रमाणपत्र हे केवळ एक दाखला नाही तर शेतकऱ्यांच्या आर्थिक सुरक्षेचे प्रवेशद्वार आहे. महाराष्ट्र शासनाने ही प्रक्रिया अधिक पारदर्शक व सुलभ केली आहे. फक्त योग्य कागदपत्रांची तयारी आणि वेळेत अर्ज करून आपण या अनेक योजनांचा लाभ सहज घेऊ शकतो. शेतकरी बांधवांनी ही प्रक्रिया गांभीर्याने पार पाडावी आणि आपल्या हक्कांचे संरक्षण करा..