इंग्लिश मीडियम शाळांमधून शिक्षण म्हणजे खर्च का? आणि मराठी मीडियममधून शिक्षण हेच का आहे खरे इन्व्हेस्टमेंट?

आजच्या युगात पालक इंग्रजी मीडियम शाळांकडे झुकतात. “इंग्रजी येणं म्हणजे यश” – या चुकीच्या समजुतीवर आधारित एक मानसिकता समाजात पसरली आहे. पण हे खरंच तितकंसं सोपं आणि वास्तववादी आहे का?

या लेखात आपण हेच पाहणार आहोत की इंग्लिश मीडियम शिक्षणाचा खर्च केवळ आर्थिक नसून भावनिक, बौद्धिक आणि सामाजिक दृष्टीनेही मोठा असतो, आणि मराठी मीडियममधून शिक्षण घेतलं तर काय काय फायदे होऊ शकतात.

1. इंग्रजी मीडियम शाळांचा वाढता खर्च – एक कटू वास्तव

शहरातील इंग्रजी शाळांमध्ये प्रवेश घेणं म्हणजे फक्त शिक्षण नव्हे, तर आर्थिक बोजा.

• प्रवेश फी – ₹20,000 ते ₹50,000

• वार्षिक ट्यूशन फी – ₹60,000 ते ₹1,50,000

• बस फी, गणवेश, अ‍ॅक्टिव्हिटी चार्जेस – ₹10,000 ते ₹50,000

👉 एकूण दरवर्षी ₹80,000 ते ₹2,00,000 पर्यंत खर्च

👉 १२ वर्षांच्या शिक्षणासाठी एकूण खर्च = ₹10–20 लाख!

हे केवळ आकडे नाहीत – हे पालकांच्या खिशांवरचे ओझं आहे.

2. मराठी मीडियम – कमी खर्च, अधिक मूल्य

सरकारी आणि निमसरकारी मराठी शाळांमध्ये:

• फी अत्यल्प किंवा शून्य

• वह्या-पुस्तकं, गणवेश सरकारी अनुदानाने मोफत

• चांगले शिक्षक आणि सुधारित अभ्यासक्रम

दरवर्षी फक्त ₹5,000 ते ₹15,000 खर्च होतो.

१२ वर्षांसाठी एकूण = ₹1–1.5 लाख!

➡️ म्हणजे एक दशांश खर्चात शिक्षण पूर्ण!

3. इंग्रजी मीडियम म्हणजे उत्तम इंग्रजी येणारच – हे समीकरण चुकतं

खरं बघितलं, तर…

• अनेक इंग्रजी मीडियम शिक्षकांचीच इंग्रजीची पातळी कमी असते. अनेक शाळामध्ये उच्चशिक्षित स्टाफ कमी असतो.       

• तर काही  शाळामध्ये पाठांतरावर भर, समजून सांगण्याऐवजी रट्टा मारणे अश्या विविध प्रकारे मुलांना शिकवले जाते        

• उच्च शिक्षित  पालक फक्त इंग्रजी नावाला भुलतात, दर्जा विचारात घेत नाहीत. त्यामुळे मुलांची  बौद्धिक हानी होऊ शकते.    

➡️ इंग्रजी शिकण्यासाठी इंग्रजी मीडियमच लागेल असा गैरसमज आहे. इंग्रजी हा एक स्किल आहे, माध्यम नाही! आपण आपल्या मुलाना घरीसुद्धा शिकवू शकतो. आणि इंग्रजीमध्ये परिपूर्ण बनवू शकतो.

4. इंग्रजी मीडियम शिक्षण असूनही स्पर्धा परीक्षांत अपयश

आताच्या स्पर्धेच्या युगात   MPSC, UPSC, SSC, बँकिंग, स्कॉलरशिप परीक्षा यांमध्ये मराठीचे महत्त्व मोठं आहे.

इंग्रजी मीडियमचे विद्यार्थी मराठी समजत नसल्याने गोंधळतात

पेपर समजण्यात अडचणी येतात 

मराठी नीट न समजल्यामुळे  उत्तर लिहिण्याची शैली अशक्त असते. 

➡️ शिक्षणाच्या माध्यमाने स्पर्धेत मर्यादा येतात, याचे अनेक उदाहरणं आहेत.

5. मातृभाषेतून शिक्षण घेतलेली यशस्वी मंडळी 

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर – मराठी मीडियम

शरद पवार, तेंडुलकर, लता मंगेशकर, पु. ल. देशपांडे – मातृभाषेतील शिक्षण

डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम – तमिळ माध्यम

➡️ यशासाठी इंग्रजी मीडियम नको – दृष्टीकोन आणि ज्ञान हवे!

6. इंग्रजी मीडियम = स्टेटस सिम्बॉल?

“माझं मूल इंग्रजी शाळेत जातं” – हे सांगणं आज एक सामाजिक प्रतिष्ठेचं लक्षण झालं आहे.

• पण त्याच्या शिक्षणाचा दर्जा लक्षात घ्यायला हवा?

• मुलांचे  मानसिक आरोग्य, आनंद कशात आहे हे पालकांनी विचारात घेणे गरजचे आहे?

• आपल्या मुलाला काय  शिकण्यातील रुची आहे त्याचा आत्मविश्वास कसा वाढवता येईल?

या सर्वांचा व्यवस्थित विव्हर करूनच योग्य मध्यम पालकांनी निवडले पाहिजे.

➡️ स्टेटससाठी शिक्षण नको – मुलाच्या गरजांवर आधारित निर्णय हवा.

7. इंग्रजी मीडियमवरचा खर्च स्मार्ट इन्व्हेस्टमेंटमध्ये वळवता येईल?

दरवर्षी ₹1 लाख खर्च करण्याऐवजी:

➡️ यातून मिळणारा परतावा हा केवळ शैक्षणिक नव्हे, तर जीवनदृष्टीचा असतो.

8. मातृभाषेत शिक्षण – बुद्धिमत्तेचा पाया

शोध सांगतात:

• संकल्पना समजण्याची क्षमता अधिक

• तर्कशक्ती आणि कल्पकता विकसित होते

• आत्मविश्वास वाढतो

• व्यक्तिमत्त्व अधिक प्रगल्भ होतं

• UNESCO आणि NEP 2020 दोघेही याची शिफारस करतात.

➡️ शिकण्याची खरी भाषा तीच असते, जी मुलाच्या मनापर्यंत पोहोचते.

9. इंग्रजी येणं आवश्यक – पण त्यासाठी इंग्रजी मीडियम नकोच!

• इंग्रजी कोर्सेस – Spoken English, Grammar Classes

• मोबाइल अ‍ॅप्स – Duolingo, Hello English

• इंग्रजी पुस्तके, न्यूजपेपर, चित्रपट

➡️ इंग्रजी शिकण्याचे डझनभर पर्याय आहेत – ते अधिक प्रभावी आणि कमी खर्चिक आहेत!

10. समाजासाठी मराठी मीडियमचं महत्त्व

• स्थानिक भाषेचं जतन

• गरिबांना संधी

• शिक्षक आणि अभ्यासक्रम सुधारणा

• शैक्षणिक समता

➡️ यामुळे शिक्षण अधिक समजून घेण्यासारखं, सर्वसमावेशक आणि प्रभावी होतं.

निष्कर्ष: मराठी माध्यम म्हणजे मागासलेपणा नाही – तर भविष्याची शहाणी गुंतवणूक!

• इंग्रजी मीडियम शाळांचा खर्च ‘इन्व्हेस्टमेंट’ नाही – तो अनेकदा ‘स्टेटस’साठी केलेला ‘खर्च’ असतो.
• याउलट, मराठी मीडियममध्ये शिकणं म्हणजे:
• कमी खर्चात दर्जेदार शिक्षण
• मातृभाषेतून बौद्धिक विकास
• कौशल्य, आत्मविश्वास आणि वास्तवाशी जोडलेलं शिक्षण
• वाचवलेल्या पैशाची बुद्धिमान गुंतवणूक