पीएम धनधान्य योजना: शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढीचा नवा संकल्प

देशातील कृषी क्षेत्राला बळकटी देण्यासाठी आणि अल्प उत्पन्न असलेल्या जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांना मदतीचा हात देण्यासाठी केंद्र सरकारने पीएम धनधान्य योजना जाहीर केली आहे. केंद्रीय अर्थसंकल्प २०२५-२६ मध्ये अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी या योजनेंतर्गत कमी उत्पादन असलेल्या १०० जिल्ह्यांमध्ये शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी विशेष उपक्रम राबवण्याची घोषणा केली आहे.

या योजनेचा उद्देश काय?

पीएम धनधान्य योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे –

✅ कमी उत्पादन असलेल्या जिल्ह्यांमध्ये शेतीसाठी आवश्यक पायाभूत सुविधा विकसित करणे.

✅ शेतकऱ्यांना सुधारित बियाणे, तंत्रज्ञान व कृषी यंत्रसामग्रीसाठी मदत पुरवणे.

✅ पिकांची उत्पादकता वाढवून शेतमालाला चांगला बाजारभाव मिळवून देणे.

✅ नैसर्गिक आपत्ती व हवामान बदलामुळे नुकसान होणाऱ्या भागांमध्ये शाश्वत शेतीला चालना देणे.

या योजनेंतर्गत कोणते उपक्रम राबवले जातील?

केंद्र सरकारने पीएम धनधान्य योजनेअंतर्गत विविध उपक्रम हाती घेतले असून त्यामध्ये पुढील बाबींचा समावेश असेल:

🔹 उन्नत शेती तंत्रज्ञानाचा प्रसार – शेतकऱ्यांना सुधारित तंत्रज्ञान, स्मार्ट शेती आणि ड्रोन शेती यासारख्या नव्या पद्धती शिकवण्यात येणार आहेत.

🔹 सेंद्रिय व नैसर्गिक शेतीला प्रोत्साहन – रासायनिक खतांवर अवलंबून न राहता सेंद्रिय पद्धतीने उत्पादन वाढवण्यासाठी शेतकऱ्यांना विशेष मदत दिली जाईल.

🔹 नवीन सिंचन प्रकल्प आणि जलसंधारण – कोरडवाहू भागात जलसंधारणासाठी नवीन योजना हाती घेतल्या जातील, तसेच ठिबक व तुषार सिंचनास चालना दिली जाईल.

🔹 संपूर्ण पुरवठा साखळी सुधारणा – शेतमालाची विक्री सुलभ होण्यासाठी नवीन गोदामे, थंड साठवण सुविधा आणि थेट बाजारपेठांशी जोडणी केली जाईल.

🔹 शेतकरी गट आणि एफपीओ (Farmer Producer Organizations) मजबूत करणे – शेतकऱ्यांना संघटित करून त्यांचे सामूहिक उत्पन्न वाढवण्यासाठी सरकारच्या मदतीने नवी धोरणे आणली जातील.

योजनेचा लाभ कोणाला मिळेल?

✅ महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, उत्तर प्रदेश, बिहार, राजस्थान, छत्तीसगड, झारखंड आणि ओडिशा यांसारख्या राज्यांतील १०० कमी उत्पादन असलेले जिल्हे योजनेच्या प्राथमिक टप्प्यात समाविष्ट असतील.

✅ लघु व सीमांत शेतकरी तसेच आदिवासी आणि मागासवर्गीय समुदायातील शेतकऱ्यांना योजनेचा सर्वाधिक फायदा होईल.

शेतकऱ्यांसाठी या योजनेचे फायदे

✅ शेती उत्पादन वाढल्यामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट होण्याची संधी.

✅ सुधारित कृषी तंत्रज्ञान आणि सिंचन सुविधांमुळे पिकांची गुणवत्ता सुधारणा.

✅ सेंद्रिय शेतीला चालना मिळाल्यामुळे संपूर्ण अन्नसाखळी अधिक सुरक्षित होईल.

✅ थेट बाजारपेठेशी जोडणी झाल्यामुळे शेतकऱ्यांना योग्य किंमत मिळेल.

निष्कर्ष:

पीएम धनधान्य योजना देशातील कमी उत्पादन असलेल्या जिल्ह्यांमध्ये शेती क्रांती घडवू शकते. या योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना नव्या संधी मिळतील, उत्पादन वाढेल आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्था अधिक सक्षम होईल. केंद्र सरकारच्या या पुढाकारामुळे शेती क्षेत्राचा दीर्घकालीन विकास होण्याची शक्यता असून, शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यास ही योजना उपयुक्त ठरेल.