राज्यातील ३१ जिल्ह्यातील एकूण ९५ विधानसभा मतदारसंघात ईव्हीएम-व्हीव्हीपॅट मशिन्सच्या बर्न्ट मेमरी आणि मायक्रोकंट्रोलरच्या तपासणी आणि पडताळणीसंदर्भात एकूण १०४ अर्ज प्राप्त झालेले आहेत. या १०४ अर्जांमधून महाराष्ट्र राज्यातील १,००,४८६ मतदानकेंद्रापैकी ७५५ मतदानकेंद्रावरील ईव्हीएम संचाची तपासणी करण्याची मागणी करण्यात आली आहे. राज्यातील उर्वरित सिंधुदुर्ग, नंदुरबार, अमरावती, वर्धा व गडचिरोली या ५ जिल्ह्यात ईव्हीएम-व्हीव्हीपॅट मशिन्सच्या बर्न्ट मेमरी आणि मायक्रोकंट्रोलरच्या तपासणी आणि पडताळणीसंदर्भातील अर्ज प्राप्त झाले नाहीत, असे मुख्य निवडणूक अधिकारी कार्यालयाने कळविले आहे.

प्रस्तावना

२०२४ च्या विधानसभा निवडणुकांनंतर राज्यातील राजकीय वातावरण खूपच रंगतदार बनले आहे. महायुतीच्या विजयाने जरी अनेकांचा आनंद व्यक्त केला असला तरी, महाविकास आघाडीच्या पराभवाने अनेक प्रश्न उपस्थित केले आहेत. एक मोठा मुद्दा जो चर्चेत आहे तो म्हणजे ईव्हीएम (EVM) आणि व्हीव्हीपॅट (VVPAT) मोजणी. 31 जिल्ह्यातील उमेदवारांनी या मोजणीसाठी अर्ज केले आहेत. त्यात महाविकास आघाडीचे तसेच भाजपचे उमेदवारही आहेत. चला, तर मग याबद्दल सविस्तर पाहूया.

ईव्हीएम फेरमोजणी म्हणजे काय?

ईव्हीएम आणि व्हीव्हीपॅट मोजणीची प्रक्रिया

ईव्हीएम म्हणजे इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन. हे मशीन निवडणुकांमध्ये मतदानाची प्रक्रिया अधिक सुरक्षित आणि प्रभावी बनवते. परंतु, काही वेळा मॅन्युफॅक्चरिंग किंवा सॉफ्टवेअरच्या समस्यांमुळे त्यात चुकीचे निकाल येऊ शकतात, अशी शंका काही राजकीय पक्षांनी व्यक्त केली आहे. व्हीव्हीपॅटचा वापर मतदान प्रक्रियेची पारदर्शिता वाढवण्यासाठी केला जातो. याच्या माध्यमातून मतदाराच्या मतदानाची पुष्टी केली जाते.

फेर मोजणीच्या मागणीचे राजकीय संदर्भ

महाविकास आघाडीची शंका

महाविकास आघाडीच्या नेत्यांना ईव्हीएमवर शंका आहे. ते बॅलेट पेपरवर निवडणुका घेण्याची मागणी करत आहेत.

भाजपच्या पराभूत उमेदवारांची भूमिका

भाजपच्या काही पराभूत उमेदवारांनीही फेर मोजणीची मागणी केली आहे. हे त्यांच्या विजयावर आणि पराभवावर प्रश्नचिन्ह निर्माण करत आहे.

फेर मोजणी प्रक्रिया कशी होते?

मागणी केल्यानंतरची कारवाई

फेर मोजणीसाठी उमेदवारांची मागणी सर्वोच्च निवडणूक आयोगाला केली जाते. आयोग या मागणीची तपासणी करतो आणि त्यानंतर योग्य कारवाई केली जाते.

मोजणीची तपशीलवार प्रक्रिया

मोजणी करतांना ईव्हीएमवरील प्रत्येक मताची तपासणी केली जाते. व्हीव्हीपॅटच्या पेपरची सुसंगतता ईव्हीएमच्या निकालाशी तपासली जाते.

ईव्हीएमवर शंका का?

माजी निवडणुका आणि बोधक निकाल

पूर्वीच्या निवडणुकांमध्येही ईव्हीएमवर शंका घेतली गेली होती. त्याचे कारण काय?

चुकिचे निकाल आणि त्यावर प्रश्नचिन्ह

कधी कधी, एखाद्या विधानसभा क्षेत्रातील निकाल आश्चर्यकारक असू शकतात, ज्यामुळे ईव्हीएमसंबंधी शंका निर्माण होतात.

फेर मोजणीचा निकालावर कसा परिणाम होईल?

फरक किती असू शकतो?

अर्ज करणाऱ्यांची संख्या, फरक आणि निकालात होणारे बदल कसे असू शकतात? एकंदर निकालाच्या परिणामावर याचा काय प्रभाव होईल?

निकाल बदलण्याची शक्यता किती?

सामान्यत: फेर मोजणीमध्ये थोडेफार बदल होऊ शकतात, परंतु निकाल पूर्णपणे बदलणार आहे का?

राज्यातील इतर मतदारसंघ आणि अर्ज करणारे उमेदवार

विक्रमगड, राहुरी, आणि नाशिक पश्चिम

राज्यभरातील विविध मतदारसंघांमध्ये फेर मोजणीसाठी अर्ज करणाऱ्यांची संख्या वाढत आहे. या विधानसभा क्षेत्रांतील विविध उमेदवारांच्या स्थितीवर एक नजर.

ईव्हीएमच्या भवितव्यावर चर्चा

यांत्रिक किंवा सॉफ्टवेअर चुका

ईव्हीएमच्या तांत्रिक समस्यांवर चर्चा सुरू आहे. यांत्रिक किंवा सॉफ्टवेअरमध्ये काही त्रुटी होणे शक्य आहे का?

भविष्यातील सुधारणा

सुधारित ईव्हीएम प्रणाली कशी असावी, यावर विचार मंथन सुरू आहे.

निवडणूक आयोगाचे यावर काय मत आहे?

आयोगाचे प्रतिसाद

निवडणूक आयोगाने यावर दिलेले स्पष्टीकरण आणि फेर मोजणीच्या प्रक्रियेतील पारदर्शकता.

आयोगाचे निर्णय प्रक्रिया

आयोग कसा निर्णय घेतो आणि तो किती प्रभावी असतो.

निष्कर्ष

ईव्हीएमवर उठलेल्या शंकांमुळे राज्यातील राजकारण तापले आहे. फेर मोजणीच्या प्रक्रियेमुळे यावर निश्चित उत्तर मिळू शकते. मात्र, राज्यातील राजकीय वातावरणावर याचा किती प्रभाव पडेल, हे भविष्यात दिसून येईल.