रिझर्व्ह बँक – एकात्मिक लोकपाल योजना!

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने 2021 मध्ये एकीकृत लोकपाल योजना (RBI-IOS) सुरू केली. ही योजना RBI द्वारे विनियमित संस्थांच्या (RE) ग्राहकांच्या तक्रारींचे त्वरित, कमी खर्चिक आणि समाधानकारक निराकरण करण्यास प्रोत्साहन देण्यासाठी आहे.

बँकिंग लोकपाल योजना, 2006 , नॉन-बँकिंग वित्तीय कंपन्यांसाठी लोकपाल योजना, 2018, आणि डिजिटल लेनदेनसाठी लोकपाल योजना, 2019

RBI-IOS च्या अंतर्गत, ग्राहक RE द्वारे प्रदान केलेल्या सेवांमध्ये कमतरता संबंधित तक्रारी दाखल करू शकतात. तक्रारी निम्नलिखित क्षेत्रात येऊ शकतात:

खाते उघडणे आणि बंद करणे मधील विलंब

व्यवहारांमध्ये त्रुटी

व्याज दरांमध्ये आणि शुल्कांमध्ये बदल

ग्राहक सेवामध्ये खराबी

वित्तीय उत्पादने आणि सेवांशी संबंधित विवाद

शिकायत ऑनलाइन, ईमेल किंवा पोस्टद्वारे दाखल केली जाऊ शकते. तक्रारींची तपासणी एक लोकपाल किंवा उप-लोकपाल द्वारा केली जाते. लोकपाल किंवा उप-लोकपाल तक्रारीचे निराकरण करण्यासाठी RE सह चर्चा करू शकतात.

जर लोकपाल किंवा उप-लोकपाल तक्रारीचे निराकरण करण्यात अक्षम असतील, तर ते मध्यस्थ नियुक्त करू शकतात. मध्यस्थ दोन्ही पक्षांसोबत चर्चा करेल आणि एक निराकरण सुचवेल.

RBI-IOS च्या अंतर्गत, ग्राहकांना तक्रार दाखल करण्यासाठी कोणतेही शुल्क देण्याची आवश्यकता नाही. तक्रारींचे निराकरण 90 दिवसांच्या आत केले जाणे आवश्यक आहे.

RBI-IOS च्या फायद्यांचा समावेश आहे:

हे ग्राहकांना RE द्वारे प्रदान केलेल्या सेवांमध्ये कमतरता संबंधित तक्रारींना त्वरित आणि सहजपणे दाखल करण्याची परवानगी देते.

हे तक्रारींच्या निराकरणाला अधिक पारदर्शक आणि जबाबदार बनवते.

हे RE ला त्यांच्या सेवांमध्ये सुधारणा करण्यास प्रोत्साहित करते.

RBI-IOS भारतात वित्तीय सेवांच्या ग्राहकांसाठी एक महत्त्वाचा कदम आहे. हे ग्राहकांना अधिक अधिकार आणि सुरक्षा प्रदान करते.

RBI-IOS च्या अंतर्गत तक्रार दाखल करण्यासाठीची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:

RBI-IOS च्या वेबसाइटवर जा आणि “शिकायत दाखल करा” पर्यायावर क्लिक करा.

तक्रारदाराची माहिती भरा, ज्यात तुमचे नाव, पत्ता, ईमेल आयडी आणि संपर्क क्रमांक यांचा समावेश आहे.

तक्रारीचे तपशील भरा, ज्यात तुम्ही तक्रार करत आहात त्या सेवा किंवा उत्पादनाशी संबंधित माहिती यांचा समावेश आहे.

तुमची तक्रारी सबमिट करा.

तुम्ही RBI-IOS च्या वेबसाइटवर उपलब्ध असलेल्या तक्रार नमुन्यावर आधारित तुमची तक्रार देखील लिहू शकता.

तुमची तक्रार दाखल झाल्यावर, तुम्हाला एक तक्रार क्रमांक दिला जाईल. तुम्ही तुमची तक्रारची स्थिती RBI-IOS च्या वेबसाइटवर ट्रॅक करू शकता.

जर तुम्हाला तुमच्या तक्रारीच्या निराकरणाबद्दल समाधान नसेल, तर तुम्ही RBI च्या उपाध्यक्ष, वित्तीय सेवा विभागाकडे अपील करू शकता.

आरबीआय सांगते जाणकार बना, सतर्क रहा!

• 30 दिवसांच्या आत तक्रारींचे निवारण न झाल्यास किंवा आरबीआय द्वारा विनियमित बँका / एनबीएफसी/प्रणाली भागीदाराच्यां द्वारा समाधानकारक निवारण न झाल्यास तुम्ही त्यांची तक्रार लोकपालांकडे (ऑम्बड्समैन) दाखल करू शकता

• अपवर्जन सूचीतील तक्रारींच्या व्यतिरिक्त, सेवांमधील कमतरतांच्या संबंधांतील सर्व तक्रारींचा समावेश.

• तक्रारी ऑनलाइन https://cms.rbi.org.in येथे किंवा पोस्टाने केंद्रीकृत पावती प्रसंस्करण केंद्र, रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया, चंडीगढ़ 160017 येथे दाखल करा.

• तुमच्या तक्रारीची सद्यस्थिती तक्रार व्यवस्थापन प्रणाली (https://cms.rbi.org.in) वर बघा.

• अधिक माहितीसाठी सकाळी 8 ते रात्री 10 या वेळेस 14448 पर कॉल करा (राष्ट्रीय सुट्ट्या वगळता आठवड्याचे दिवस) तक्रार दाखल करण्यासाठी https://bms.rbi.org.in येथे क्लिक करा.

• अधिक माहितीसाठी https://rbikehtahal.rbi.org.in/ वर जा. 

• फीडबॅक देण्यासाठी:- rbikehtahai@rbi.org.in ला लिहा  RBI च्या दूरध्वनी क्रमांक: 022-22600222 / 022-22602000