महिलांना सवलत दिल्यामुळे एसटी तोट्यात? – वस्तुस्थिती काय आहे?

राज्यात परिवहन मंत्री रविंद्र वायकर सरनाईक यांनी केलेल्या एका विधानाने नव्या चर्चेला तोंड फोडले आहे. त्यांनी असे म्हटले की, “महिलांना प्रवासात दिलेल्या सवलतीमुळे एसटी महामंडळ तोट्यात जात आहे.” परंतु ही बाब कितपत खरी आहे? उलट महिलांसाठी सुरू केलेल्या सवलतीमुळे एसटीच्या प्रवासी संख्येत मोठी वाढ झाली आहे. या पार्श्वभूमीवर, एसटीच्या तोट्याचे खरे कारण काय आहे, याचा शोध घेणे गरजेचे आहे.

एसटी तोट्यात जाण्यामागची खरी कारणे

महिलांना दिलेली सवलत हे तोट्याचे एकमेव कारण असू शकत नाही. त्याऐवजी खालील कारणांमुळे एसटी महामंडळ आर्थिक अडचणीत सापडले आहे:

१. व्यवस्थापनातील अकार्यक्षमता आणि भ्रष्टाचार

एसटी महामंडळाचे आर्थिक नुकसान हे व्यवस्थापनातील त्रुटींमुळे आणि मोठ्या प्रमाणावर होणाऱ्या भ्रष्टाचारामुळे होत आहे. वेतन व्यवस्थापन, तिकीट दर ठरवणे, वाहतूक नियोजन यामध्ये सुसूत्रता नाही.

२. राजकीय हस्तक्षेप आणि चुकीच्या धोरणांचा भार

राजकीय नेते स्वतःच्या फायद्यासाठी एसटी महामंडळावर नको त्या जबाबदाऱ्या लादतात. अनेकदा मोठमोठ्या निर्णयांमध्ये राजकीय हस्तक्षेप असतो, ज्यामुळे महामंडळ आर्थिक संकटात सापडते.

३. खाजगी वाहतुकीला मिळणारी मोकळीक

खाजगी बससेवा, वडाप गाड्या, मिनी ट्रॅव्हल बसेस यांना आवश्यक त्या मर्यादा आणि नियमांचे बंधन कमी असल्याने एसटीसमोर मोठे आव्हान निर्माण झाले आहे.

४. कर्मचारी संघटनांचे आंदोलन आणि संप

वारंवार होणारे संप, वेतनवाढीच्या मागण्या, आणि व्यवस्थापनातील गोंधळ यामुळे एसटीच्या उत्पन्नावर मोठा परिणाम होतो.

५. एसटीच्या तिकिटांचे अव्यवस्थित दर

एसटीच्या तिकीट दरात सुसूत्रता नसल्यामुळे प्रवासी खाजगी बससेवेचा अधिक वापर करतात. खाजगी बसेस आणि मिनी ट्रॅव्हल बस यांच्या तिकीट दराचा अभ्यास करून एसटीचे दर स्पर्धात्मक ठेवले पाहिजेत.

महिलांना सवलत दिल्यामुळे एसटी तोट्यात – हे विधान चुकीचे का आहे?

१. महिलांना सवलतीमुळे प्रवासी संख्या वाढली आहे

महिलांसाठी तिकीट सवलत जाहीर केल्यापासून एसटीमध्ये मोठ्या प्रमाणावर महिलांची गर्दी वाढली आहे. अनेक जण खासगी प्रवास सोडून एसटीमध्ये प्रवास करू लागले आहेत.

२. खाजगी प्रवासी वाहतुकीला मोठा फटका

महिलांना एसटी सवलत मिळाल्यानंतर वडाप गाड्यांची मागणी जवळपास ९०% कमी झाली आहे. यामुळे एसटीला जास्त प्रवासी मिळत आहेत.

३. उत्पन्नवाढीस मदत करणारा निर्णय

महिलांची संख्यात्मक वाढ झाल्याने इतर प्रवाशांची संख्याही वाढली आहे. त्यामुळे सवलतीमुळे तोटा झाल्याचे विधान चुकीचे आहे.

एसटी तोट्यातून बाहेर पडण्यासाठी उपाययोजना

१. भ्रष्टाचार रोखणे आणि पारदर्शकता आणणे

एसटी महामंडळात होणाऱ्या गैरव्यवहारांना आळा घालून व्यवस्थापन सुधारले पाहिजे.

२. प्रवासी सोयीसुविधा सुधारणे

बस स्थानकांची स्वच्छता, वेळेवर सेवा, ऑनलाइन तिकीट सुविधा यावर भर द्यावा.

३. तिकीट दर स्पर्धात्मक ठेवणे

खाजगी प्रवासी सेवा कंपन्यांच्या तुलनेत तिकीट दर परवडणारे आणि आकर्षक ठेवले पाहिजेत.

४. सरकारची थकबाकी भरून काढणे

राज्य सरकारने एसटी महामंडळाला वेळच्या वेळी आर्थिक मदत दिली पाहिजे.

५. कर्मचाऱ्यांसाठी उत्तम वेतन आणि कामकाज सुधारणा

कर्मचाऱ्यांना योग्य वेतन आणि सुविधा दिल्यास संप कमी होतील आणि सेवा सुधारेल.

निष्कर्ष

महिलांना प्रवासात दिलेल्या सवलतीमुळे एसटी महामंडळ तोट्यात गेल्याचे विधान चुकीचे आहे. उलट, या सवलतीमुळे प्रवासी वाढले आहेत आणि खाजगी वाहतूकसेवेला मोठा फटका बसला आहे. एसटीच्या तोट्यामागे व्यवस्थापनातील भ्रष्टाचार, चुकीच्या धोरणांचा भार, आणि सरकारी अनास्था ही मुख्य कारणे आहेत. योग्य उपाययोजना केल्यास एसटी महामंडळाला तोट्यातून बाहेर काढता येईल.