पीक विमा योजनेत शेतकऱ्यांच्या नुकसानभरपाईत बदल: शेतकऱ्यांचे हिताशी तडजोड?

पीक विमा योजनेत सध्या केंद्र सरकार मोठे बदल करत आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना मिळणाऱ्या नुकसानभरपाईत मोठा फरक पडण्याची शक्यता आहे. आतापर्यंत शेतकऱ्यांना नैसर्गिक आपत्ती, हंगामातील प्रतिकूल परिस्थिती आणि काढणी पश्चात नुकसान यासारख्या कारणांमुळे विमा भरपाई मिळत होती. मात्र, आता केवळ पीक कापणी प्रयोगाच्या आधारेच भरपाई देण्याचा प्रस्ताव ठेवला जात आहे.

महत्त्वाचे ट्रीगर्स बंद होणार?

शेतकऱ्यांसाठी नुकसानभरपाई ठरवण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या नैसर्गिक आपत्ती, प्रतिकूल हवामान आणि काढणी पश्चात नुकसान यासारख्या महत्त्वाच्या घटकांना (ट्रीगर्स) वगळण्याचा विचार होत आहे. हे ट्रीगर्स शेतकऱ्यांसाठी मोठ्या प्रमाणावर उपयुक्त ठरले होते. त्यावर अंतिम निर्णय मंत्रिमंडळ बैठकीत होणार आहे.

शेतकऱ्यांवरील हप्त्याचा आर्थिक भार वाढणार

पूर्वी काही राज्यांमध्ये शेतकऱ्यांसाठी १ रुपयात पीक विमा उपलब्ध होता. मात्र, ही योजना बंद करून केंद्राने निश्चित केलेल्या दरानुसार खरिपासाठी २ टक्के, रब्बीसाठी १.५ टक्के आणि नगदी पिकांसाठी ५ टक्के हप्ता आकारण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. याचा अर्थ शेतकऱ्यांना आता अधिक आर्थिक भार सहन करावा लागेल.

नवीन बदलांचे परिणाम

नवीन बदल लागू झाल्यास शेतकऱ्यांना नैसर्गिक आपत्तीमुळे होणाऱ्या नुकसानीसाठी विमा संरक्षण मिळणार नाही. याचा परिणाम विशेषतः कोरडवाहू शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांवर होईल. त्यामुळे शेतकरी संघटनांकडून या बदलांचा विरोध होण्याची शक्यता आहे.

सरकारचा अंतिम निर्णय महत्त्वाचा

या प्रस्तावित बदलांवर सरकार अंतिम निर्णय घेतल्यानंतरच शेतकऱ्यांवर होणाऱ्या परिणामांचे नेमके स्वरूप स्पष्ट होईल. मंत्रिमंडळ बैठकीत शेतकऱ्यांच्या हिताचा विचार केला जातो का, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरेल.