कमी झोप घेतल्याने आरोग्यास हानी होते

झोप ही आपल्यासाठी वरदान पेक्षा कमी नाही. आपले मन ताजेतवाने करण्यासाठी आणि शरीराच्या इतर भागांना विश्रांती देण्यासाठी चांगली झोप खूप महत्त्वाची आहे. शरीराला अनेक आजारांपासून वाचवण्यासाठी निरोगी झोप घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.

आपण झोपत असताना, आपले अनेक अवयव शरीरातील विषारी द्रव्ये स्वच्छ करण्याचे काम करतात जेणेकरून सकाळी उठल्यावर आपल्याला हलके आणि आनंदी वाटते. झोपेच्या कमतरतेचा त्वचा आणि  मानसिक स्थितीवर परिणाम होतो. याशिवाय शरीरात वेदना, थकवा, वजन वाढणे, तणाव यासारख्या अनेक समस्या उद्भवतात.

तुम्ही कमी झोपत असाल, तर तुमच्या आरोग्यासाठी हे नुकसान होऊ शकते.

• जर तुम्हाला सतत कमी झोप येत असेल तर त्याचा तुमच्या स्मरणशक्तीवर परिणाम होतो. जर तुम्ही सतत कमी झोपत असाल तर त्याचा प्रभाव तुमची स्मरणशक्ती कमी करेल आणि तुम्ही गोष्टी विसरायला लागाल.

• झोप न मिळाल्याने मन देखील थकलेले राहते आणि त्यामुळे मूड देखील खराब राहतो. मूडमध्ये अचानक बदल होतात. तुम्हाला तणाव जाणवू लागतो.

• पुरुषांमध्ये, टेस्टोस्टेरॉन कमी होणे आणि झोपेच्या कमतरतेमुळे कामवासना कमी होणे जोडप्यांमधील सेक्स ड्राइव्ह नष्ट करते.

• रोग टाळण्यासाठी, मजबूत रोगप्रतिकारक शक्ती असणे खूप महत्वाचे आहे, परंतु जर तुम्हाला पुरेशी झोप मिळाली नाही तर त्याचा थेट परिणाम तुमच्या रोगप्रतिकारक शक्तीवर होतो. अशा स्थितीत बदलत्या हवामानात रोग तुम्हाला लवकर पकडतात. सर्दी, खोकला, ताप यासारखे आजार अधिक प्रमाणात होतात आणि शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती त्यांच्याशी लढण्यास सक्षम नसते.

• झोपेच्या कमतरतेमुळे वजन वाढते कारण तुमच्या मेंदूला तुम्ही पूर्ण भरल्याचा सिग्नल पाठवणारी रसायने विचारात घेतली जात नाहीत आणि ते योग्य प्रकारे काम करत नाहीत. परिणाम, तुम्ही आधी पोट भरलेले असताना तुम्ही खातात.

• ज्या लोकांना पुरेशी झोप मिळत नाही त्यांच्या रक्तातील साखरेचे प्रमाण जास्त असते. अशा स्थितीत त्यांना मधुमेहाचा धोका असू शकतो.

• झोपेच्या कमतरतेमुळे तुम्हाला चक्कर येऊ शकते. तुम्हाला थकवा जाणवू शकतो. कोणतेही काम केल्याने तुम्हाला लवकर थकवा जाणवू लागेल. त्यामुळे सक्रिय राहण्यासाठी चांगली झोप घेणे आवश्यक आहे.

• पुरेशी झोप न मिळाल्यास त्याचा तुमच्या सौंदर्यावरही परिणाम होतो. कमी झोपेमुळे डोळ्यांखाली काळी वर्तुळे दिसू लागतात आणि चेहरा निर्जीव आणि थकलेला दिसू लागतो.

झोपेच्या कमतरतेची प्रमुख लक्षणे कोणती आहेत?

तुम्ही तुमच्या शरीराला पुरेशी झोप घेण्यापासून वंचित ठेवत असल्याची काही प्रमुख चिन्हे कोणती आहेत? तुमच्या शरीरावर जास्त काम केल्याने आणि दीर्घकाळ झोप न घेतल्याने थकवा येण्याची चिन्हे दिसू शकतात. ती पुढील प्रमाणे:-

• दिवसभर थकवा जाणवणे.

• सतत जांभई येणे.

• कोणत्याही गोष्टीवर चिडचिड होणे.

झोपेची कमतरता कशामुळे होते

कधीकधी झोप न लागणे हे खूप खोलवरच्या मूळ कारणाशी संबंधित असते जे आपण लगेच ओळखू शकत नाही. तुम्‍हाला पुरेशी तास झोप मिळत नसल्‍याचा नमुना तुम्‍हाला दिसल्‍यास, तुम्‍हाला निरोगी जीवनशैली जगण्‍यापासून प्रतिबंधित करण्‍याची कारणे ओळखणे आणि त्यावर कृती करणे महत्त्वाचे आहे.

झोप न येण्याची काही सामान्य कारणे आहेत

इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांचा सतत वापर –

इंटरनेट हे एक व्यसन आहे कारण ते आपल्याला त्याच्या पकडीत घेते आणि कधीकधी आपण कितीही प्रयत्न केले तरीही आपण त्यातून बाहेर पडू शकत नाही. झोपण्यापूर्वी इलेक्ट्रॉनिक्सचा वारंवार वापर केल्याने आपल्या झोपेचे वेळापत्रक आपल्या लक्षात येत नाही जागरणाचे प्रमाण वाढते आणि झोपे ची वेळ कमी होते.

जुनाट मानसिक आजार –

नैराश्य, चिंता, तणाव आणि इतर मानसिक आजार हे आपल्या झोपेच्या पद्धतींवर परिणाम करणारे काही प्रमुख घटक आहेत. त्यांच्यावर वेळेवर उपचार करणे आपल्या एकूण आरोग्यासाठी महत्त्वाचे आहे कारण ते आपल्या झोपेसह आपल्या जीवनातील अनेक क्षेत्रांवर परिणाम करू शकतात.

 नाईट शिफ्ट, कामावर काम करण्याचा दबाव –

आम्ही कामाच्या ठिकाणी खूप आश्वासने देतो आणि त्या वेळी हाताळण्यास सक्षम आहोत हे आपल्याला माहीत आहे त्यापेक्षा जास्त जबाबदारी घेतो. स्वत:ला जास्त काम केल्याचे परिणाम त्वरीत दिसत नसले तरी त्याचा परिणाम तुमच्या मानसिक, भावनिक, शारीरिक आरोग्यावर आणि घरगुती संबंदवर पण होतो.

भूक –

तुम्हाला माहीत आहे का की भूक हा निद्रानाश निर्माण करणार्‍या प्रमुख घटकांपैकी एक आहे? अन्न हे इंधन आहे जे आपल्या शरीराला कार्य करण्यासाठी आवश्यक आहे आणि जेव्हा आपण आपल्या शरीरापासून वंचित ठेवतो तेव्हा आपण आपल्या शरीराच्या नैसर्गिक गरजांमध्ये व्यत्यय आणतो. जेव्हा आपण खातो तेव्हा आपले शरीर लेप्टिन हार्मोन स्रावित करते जे आपले शरीर तृप्त असल्याचा संकेत देते. जेव्हा आपण खात नाही तेव्हा आपले शरीर घेरलिन स्राव करते जे भूक उत्तेजित करते आणि आपल्याला जागृत ठेवते.

(टीप :- येथे दिलेली माहिती  सामान्य ज्ञानावर आधारित आहे. ती स्वीकारण्यापूर्वी वैद्यकीय सल्ला घेणे आवश्यक आहे. माहिती In मराठी त्याची हमी देत नाही.)