ऊस शेतीसाठी कृषीयंत्रे

ऊस हे  शेतकरयचा  प्रमुख  पिक  आहे. आपली जबाबदारी फक्त कमी खर्चात एकरी जास्तीत जास्त १००  ते १२५  टन उत्पादन काढणे एवढीच आहे, पण असे घडत नाही. केवळ चुकीच्या व्यवस्थापनामुळे एकरी खर्चही जास्त होतो आणि एकरी टनेजही खूप कमी मिळते.

ऊसशेती साठी खर्चाच्या अनेक गोष्ठी आहेत. त्यातली प्रमुख  म्हणजे मजुरीचा खर्च. ऊस लागवडीपासून ते ऊस तोडणीपर्यंत प्रत्येक काम मजुराकरवी जास्त मजुरीत करावे लागते वेळेवर मजूर उपलब्ध ही होत नाहीत त्यमुळे काम वेळेवर होता नाही. अकुशल मजूर कडू काम उच्च प्रतीचा होत नाही त्यमुळे उत्पादन कमी मिळते. म्हणून याला पर्याय म्हणून संशोधकांनी ऊस लागवणी यंत्र, ऊसतोडणी यंत्र, ऊसाच्या पाचटाचे तुकडे करणारे यंत्र. शिवाय अंतर मशागतीसाठीची यंत्रही शोधून काढली आहेत.

ऊस उत्पादनात केवळ मजुरीवर भरमसाठ खर्च होतो. त्यात कामे वेळेवर होत नाहीत, कामाचा दर्जा चांगला नसतो, हया साठी पर्याय म्हणून नवीन औजार यंत्राचा वापर केल्यास मशागतीवरचा २५ ते ३० टक्के खर्च कमी करून 15 ते 18 टक्के टनेजमध्ये वाढ होते. म्हणून ऊस शेतीत या यंत्राचा वापर हा करायलाच हवा. आणखी दुसरे म्हणजे बैलांचा आणि शेतमजुरांचा तुटवडा असून,  मशागतपण नीट होत नाही खर्च मोठा होतो. हे सर्व कमी करण्यसाठी यांत्रिकीकरणचा वापर वाढवला पाहिजे. यंत्राची माहिती आता आपण पाहू

१.  प्लांटर 

ऊस शेतीसाठी यांत्रिकीकरणचा वापरमध्ये ऊस लागवडी साठी प्लांटर  अनेक यंत्र उपयोगी आहे. प्लांटर ४५ अश्वशक्तीचा ट्रक्टरचलीत आहे. या प्लांटरने दिवसाला  ४ -५  एकर ऊसची लागवड करता येते. मजुराकरवी ऊसचे बेणे तोडून त्याची पुढची कामे जसा की ऊस च्या डोळ्यावरील पाचट काढणे ऊस च्या वरील भाग वाढे खालील भाग काढून टाकून ऊस फक्त प्लांटरला पुरवाव लागतो. त्यांतर  ऊसची बेणे प्रक्रिया, खत घालणे, ऊसच्या  पाहिजे तशा टिपऱ्या म्कहणजे १ डोळा पद्रूधत किवा २ डोळा पद्नधत कोरडीपीत लागण ही सर्व कामे प्लांटरने चांगल्या पद्धतीने करता येतात. ऊस उगवन पण अतिशय चांगले होते. ट्रक्टर ड्रायव्हरसह ३  ते ४  मजुरात दिवसाला ४  ते ५  एकर ऊस लागण करता येते. तसेच मजुरीत मोठी बचत होते ऊस बेने कमी लागते खत कमी लागते पैसे आणि वेळेची बचत होते.

 २. पावरट्रेलर 

ऊस शेतीसाठी यांत्रिकीकरणचा वापरमध्ये ऊस लागवडी नतर दुसरे यंत्र म्हणजे  पावरट्रेलर पॉवर टिलरला रोटाव्हेटर जोडून जमीन भुसभुशीत करण्याचे काम करता येते. ऊसशेतीमध्ये आंतरमशागत करतेवेळी दहा ते 15 सें.मी. खोलीपर्यंत तण समूळ काढले जाते. 95 टक्के क्षेत्रातील तणनिर्मूलन करता येते; जमिनी मध्ये खातच मिश्रण योग्य प्रमाणत होते, खत जमिनी च्या वरती रहात नाही. ऊस ची सरी रुंद होते, ऊस च्या जुन्या मुळ्या मोठ्या प्रमाणत तुटल्या जातात, जुन्या मुळ्या तुटल्या मुळे नवीन मुळची वाढ चांगली होते तसेच ऊस पिकची ही वाढ जोमदार होते आणि पर्यायाने उत्पादन वाढते. शेतीची मशागत चांगली होते कडे कोपरे पडून रहात नाहीत. उसची बाल भरणी ,मोठी बरणी चागल्या पद्धतीने करता येते.  सरी रुंद आणि मोठी पडल्याने पाणी पण ऊस ला चांगल्या प्रकारे देता येते.  पॉवर टिलर रोटाव्हेटर मुळे जमीन भुसभुसीत  होते सरी मध्ये पाणी जास्त बसते.

३. हार्वेस्टर

ऊस शेतीसाठी यांत्रिकीकरणचा वापरमध्ये तिसरे यंत्र आहे ऊसतोडणी यंत्र हार्वेस्टर.

‘‘राज्यात उसाचे क्षेत्र मोठ्या प्रमाणात वाढले असून, तोडणी कामातील मनुष्यबळ झपाट्याने घटले आहे. त्यामुळे तोडणी यंत्रांची संख्या वाढविल्या शिवाय पर्याय नाही. साखर उद्योगात सातत्याने होत असलेल्या सकारात्मक बदलामुळे तसेच उसाला रास्त व किफायतशीर दर चांगले मिळत असल्यामुळे राज्यात ऊस लागवड वाढली आहे. महाराष्ट्र राज्यामध्ये देशाच्या साखर उत्पादनापैकी एक तृतीयांश साखरेचे उत्पादन होते. विविध प्रकारच्या शैक्षणिक सुविधा, मजुरांना उपलब्ध होणाऱ्या रोजगाराच्या विविध संधी, जीवनशैलीतील बदल यामुळे आर्थिक, सामाजिक व शैक्षणिक स्तर उंचावल्यामुळे दिवसेंदिवस ऊस तोडणी मजुरांची संख्या कमी होत असल्याचे आढळून आले आहे. यामुळे साखर कारखान्यांना ऊस तोडणीची समस्या भेडसावत आहे. कुशल मजूर उपलब्ध न झाल्यामुळे उभ्या पिकाची नासाडी होण्याची शक्यता निर्माण होते. ऊस तोडणीस उशीर झाल्यास साखरेच्या उताऱ्यावर परिणाम होत असल्यामुळे उसाला कमी भाव मिळतो.

बदलत्या काळातील तंत्रज्ञानाचा विचार करता पारंपरिक पद्धतीचे ऊस तोडणीबरोबरच यांत्रिक पद्धतीने ऊस तोडणी करणे आवश्यक झाले आहे.भविष्यात ऊसतोडणी वेळेवर आणि कमी खर्चात करण्याशिवाय पर्याय नाही. त्यासाठी यांत्रिक पद्धतीने ऊस तोडणी मध्ये  हार्वेस्टर चा वापर करणे फायदेशीर ठरते. हार्वेस्टर मुळे ऊस जमिनीलगत योग्य प्रकारे तोडला जातो.  पडलेला ऊस सुद्धा या हार्वेस्टर मुळे चांगल्या प्रकारे तोडला जातो. ताशी २० ते २५ टन ऊस तोडला जातो, खर्च कमी येतो.

 ४. पाचट कुटी आणि खोडवा उसाची खोडकी काढणारे यंत्र

ऊसशेतीतील वेळ, खर्च व मजूरबळ कमी करून उत्पादन वाढविण्याकडे शेतकऱ्यांचा कल आहे.  त्यादृष्टीने ऊस शेतीमध्ये  यांत्रिकीकरण केले पाहीजे .  विशेषतः पाचटाची कुट्टी करण्यासाठी तसेच खोडवा उसाची खोडकी काढण्यासाठी त्यांचा आधुनिक यंत्राचा वापर फायदेशीर ठरू लागला आहे. पाचट कुटी  पाचट कुटी  यंत्र  पाचटाची कुट्टी करून त्याचे एक इंच आकाराचे बारीक तुकडे करते. युरिया, जिवाणू कल्चर आदींचा वापर करून हे पाचट दोन महिन्यांच्या कालावधीत कुजते. त्याचा खत म्हणून चांगल्या प्रकारे वापर होतो. पाचट कुजवल्या मुळे ऊसा मध्ये गवत वाढत नाही. भागलनी चा मोठा खर्च वाचतो. रासायनिक तन नाशक चा खर्च वाचतो तसेच तननाशक मारण्यासाठी लागणारे मजूर खर्च वाचतो.

ऊसाचा पाचटीचे व्यवस्थापन खर्चिक आणि किचकट काम असल्याने प्रत्येक जन सरसकट पाचट जाळून मौल्यवान सेंद्रिय पदार्थांची राख करतात. म्हणजे आपणच आपल्या शेतीला तिनेच दिलेले खत हिरावून घेतो. ही एक प्रकारची गद्दारीच म्हणावी लागेल. आपल्या संशोधकांनी याच्यावर संशोधन करून ट्रक्टर चलीत पाचटीचे तुकडे करणारे यंत्र शोधून काढले आहे. अगदी थोडक्या वेळेत एकरात ४ ते ५ टन पाचटाचे बारीक तुकडे करून मातीत मिसळण्याचे महान काम या यंत्राद्वारे केले जाते. शिवाय ऊस खोडव्या च्या बुडक्या तोडण्याचे कामही वाचते. खोडवा चांगला फुटतो. खोडवा ऊस ची वाढ लागणी सारखी जमिनीतून होते, ऊस चांगला पोसला जातो. उत्पादनात भरपूर वाढ होते

एकंदरीत मजूर आणि मजुरी खर्चात बचत करण्यासाठी, वेळेवर काम होण्यासाठी, दर्जेदार होण्यासाठी, आणि उत्पादन वाढीसाठी या यंत्रेचा जरूर वापर करावा